Giữ lửa gia đình trong nhịp sống hiện đại

Việc tổ chức Ngày Gia đình Việt Nam 28/6 cùng các đợt truyền thông hằng năm là dịp tôn vinh và khẳng định vai trò quan trọng của gia đình đối với sự phát triển của mỗi cá nhân.

Hiện nay, mô hình gia đình Việt Nam đang chuyển đổi sâu sắc. Gia đình truyền thống nhiều thế hệ dần nhường chỗ cho các gia đình hạt nhân, gia đình đơn thân, gia đình đa văn hóa trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Thậm chí, “gia đình số” đang hiện diện rõ nét khi các thành viên kết nối qua thiết bị thông minh nhiều hơn là qua những bữa cơm chung. Mặc dù mô hình hay hình thức sinh hoạt thay đổi nhưng gia đình vẫn luôn là chỗ dựa tinh thần, nơi hình thành các giá trị cốt lõi cho mỗi con người.

Giữa bối cảnh chuyển đổi số, truyền thông về gia đình hiện nay chưa phản ánh được những đổi thay trong đời sống đương đại. Tuy giữ vai trò chủ đạo nhưng phát thanh, truyền hình, báo in truyền thống không theo kịp tốc độ phát triển của mạng xã hội và nền tảng số.

Dù đã xuất hiện trên nền tảng số nhưng truyền thông về gia đình rời rạc, thiếu hệ thống, không đồng bộ và tính tương tác. Các cơ quan quản lý Nhà nước về công tác gia đình chưa định hướng lựa chọn những nền tảng như TikTok, YouTube, Facebook làm kênh lan tỏa các giá trị gia đình. Vì vậy, công tác truyền thông không bắt nhịp xu hướng tiếp nhận thông tin trên nền tảng số, dẫn đến tình trạng lạc điệu, thiếu sức hút đặc biệt với giới trẻ.

Truyền thông trên nền tảng số không bị giới hạn thời lượng hay khung giờ phát sóng, giúp các thông điệp được truyền tải liên tục, liền mạch, dài hơi, tác động sâu rộng nhận thức xã hội. Từ thực tế đó cần phải đổi mới cách thức truyền thông để các giá trị đạo đức và lối sống tốt đẹp của gia đình được lan tỏa hiệu quả. Không dừng ở khẩu hiệu hay các đợt vận động tuyên truyền hình thức, truyền thông cần tạo dựng các không gian giao tiếp, đối thoại, thấu hiểu và đồng cảm.

Một hướng đi phù hợp là xây dựng các chuỗi podcast về giáo dục gia đình, kỹ năng ứng xử, chia sẻ câu chuyện truyền cảm hứng từ những mái ấm gia đình trong đời sống thường ngày.

Với ưu thế cho phép người nghe chủ động lựa chọn thời gian tiếp nhận, podcast phù hợp với nhịp sống hiện đại. Song song với đó, các video ngắn có phụ đề sinh động trên nền tảng TikTok, YouTube, Facebook Reels sẽ giúp tiếp cận trực tiếp tới giới trẻ, nhóm đối tượng chịu nhiều tác động từ sự thay đổi cấu trúc gia đình. Các buổi tọa đàm kết hợp livestream đa nền tảng, thảo luận trực tiếp với sự tham gia của người dân sẽ giúp truyền thông đi vào thực chất, tạo sức lan tỏa mạnh hơn so với những bản tin khô cứng và ít tương tác.

Bên cạnh hình thức, nội dung truyền thông được làm mới với sự tham gia của các nghệ sĩ, nhà sáng tạo nội dung, những người có sức ảnh hưởng tích cực với giới trẻ sẽ giúp câu chuyện về gia đình tạo được sự đồng cảm.

Thay vì lặp lại những khẩu hiệu chung chung, truyền thông đi thẳng vào những vấn đề thiết thực như kỹ năng giải quyết mâu thuẫn, áp lực giữa các thế hệ sống chung, khó khăn tâm lý của người trẻ khi lập gia đình, cảm giác cô đơn của người già trong các gia đình hiện đại. Để thông điệp về gia đình chạm đến từng thành viên, cần cá nhân hóa truyền thông bằng những câu chuyện cụ thể: một bữa cơm sum họp giản dị, một cuộc gọi video giữa các thế hệ hay một lời xin lỗi sau mâu thuẫn.

Truyền thông cũng cần tạo điều kiện để trẻ em, thanh thiếu niên trở thành người kể chuyện về gia đình trên mạng xã hội, lan tỏa giá trị từ góc nhìn của thế hệ mới. Việc phối hợp với nền tảng mạng xã hội để cắt gọn nội dung thành video ngắn, podcast dễ chia sẻ sẽ hình thành hệ thống nội dung phong phú gắn với những câu chuyện thật từ đời sống. Một ý quan trọng là truyền thông về gia đình cần hướng tới xây dựng văn hóa đối thoại trong gia đình, trở thành chất xúc tác để từng gia đình mở ra kênh giao tiếp nội bộ, khuyến khích các thành viên sẵn sàng chia sẻ và lắng nghe.