Ngành nông nghiệp và môi trường Đồng Nai hiện tại chú trọng thực hiện phát triển xanh, hướng tới mục tiêu Net Zero như thế nào? Liên quan vấn đề này, phóng viên Báo Nhân Dân đã phỏng vấn đồng chí Nguyễn Tuấn Anh, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai.
Cụ thể hóa nghị quyết thúc đẩy “xanh” hóa nhiều lĩnh vực
Phóng viên: Đồng chí có thể cho biết ngành nông nghiệp và môi trường Đồng Nai đã và đang triển khai những nội dung chính như thế nào trong việc phát triển xanh, hướng tới mục tiêu Net Zero?
Đồng chí Nguyễn Tuấn Anh: Như chúng ta đã biết, tỉnh Đồng Nai đang định hướng phát triển nền nông nghiệp xanh thông qua nhiều giải pháp và chính sách tập trung vào việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.
Để đạt được mục tiêu này, tỉnh Đồng Nai chú trọng đến việc áp dụng các quy trình sản xuất nông nghiệp hữu cơ, giảm thiểu việc sử dụng hóa chất và phân bón hóa học, khuyến khích nông dân sử dụng các biện pháp sinh học để cải thiện chất lượng đất và quản lý sinh vật gây hại; đẩy mạnh việc chuyển đổi sản xuất nông nghiệp sang đáp ứng các tiêu chuẩn như VietGAP, GlobalGAP, hữu cơ... nhằm nâng cao chất lượng nông sản, tạo đầu ra ổn định ở thị trường trong nước và quốc tế.
Tỉnh Đồng Nai cũng hỗ trợ nông dân thông qua các chương trình đào tạo và kết nối với các doanh nghiệp xuất khẩu. Việc phát triển nông nghiệp công nghệ cao, ứng dụng khoa học công nghệ vào sản xuất và quản lý cũng là một trong những hướng đi chủ lực để bảo đảm sản xuất hiệu quả, bền vững và thân thiện với môi trường.
Diện tích rừng được bảo vệ hiệu quả; tỷ lệ che phủ rừng đạt 25,28%, trong đó nổi bật, Đồng Nai là tỉnh có tỷ lệ che phủ rừng cao nhất khu vực Đông Nam Bộ và Nam Bộ. Đây không chỉ là tài sản thiên nhiên vô giá, giữ vai trò phòng hộ, cân bằng sinh thái, mà còn là nền tảng để tỉnh phát triển nhiều mô hình kinh tế xanh gắn với bảo tồn.
Với diện tích rừng lớn, Đồng Nai có thể cung cấp lượng tín chỉ carbon đáng kể, tham gia vào giao dịch quốc tế. Nếu tận dụng tốt, Đồng Nai có thể biến rừng thành “tài sản sinh lời”, đồng thời góp phần trực tiếp vào mục tiêu Net Zero vào năm 2050.
Tỉnh đang triển khai Đề án nâng cao chất lượng rừng đến năm 2030, đặt mục tiêu “kép” là cải thiện trữ lượng, tăng tính đa dạng sinh học, nâng cao khả năng hấp thụ carbon và phát huy chức năng phòng hộ.
Cụ thể, đến năm 2030, toàn bộ diện tích rừng tự nhiên, kể cả rừng nghèo, sẽ được phục hồi bằng các biện pháp lâm sinh, kết hợp quản lý, bảo vệ và phòng cháy chữa cháy rừng. Đây được xem là nền móng để Đồng Nai hiện thực hóa mục tiêu dài hạn về Net Zero 2050.
Triển khai thực hiện Hợp phần 1 nghiên cứu, đánh giá thực trạng phát thải khí nhà kính trên địa bàn tỉnh Đồng Nai của Đề án giảm thiểu khí carbon đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050 trên địa bàn tỉnh. Đây là một trong các nội dung trọng tâm mà Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Đồng Nai đang triển khai thực hiện, đánh giá thực trạng phát thải của 7 lĩnh vực trọng điểm trên địa bàn tỉnh, bao gồm: Năng lượng; giao thông; công nghiệp; môi trường; nông nghiệp-lâm nghiệp và sử dụng đất mục đích khác; xây dựng, vật liệu và đô thị.
Trên cơ sở kết quả thực hiện Hợp phần 1, sẽ tham mưu tỉnh các báo cáo mục tiêu, thời hạn giảm phát thải cụ thể cho từng ngành, lĩnh vực trọng điểm và toàn tỉnh, báo cáo phát triển chiến lược chuyên ngành và đa ngành nhằm giảm thiểu cacbon trong các ngành kinh tế trọng điểm, báo cáo phương án, lộ trình chuyển đổi xanh trong các khu công nghiệp và trung tâm logistics để đạt mục tiêu Net Zero năm 2050.
Phóng viên: Đối với Đồng Nai, một tỉnh phát triển công nghiệp, nông nghiệp hàng đầu của cả nước, hướng tới mục tiêu Net Zero có những thuận lợi gì và khó khăn đang đặt ra, thưa đồng chí?
Đồng chí Nguyễn Tuấn Anh: Trong bối cảnh Chính phủ Việt Nam đã cam kết đạt phát thải ròng bằng “0” (Net Zero) vào năm 2050, tỉnh Đồng Nai, một trong những địa phương có lĩnh vực công nghiệp và nông nghiệp phát triển hàng đầu cả nước đang tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm cụ thể hóa mục tiêu này phù hợp với điều kiện thực tiễn của địa phương.
Về thuận lợi, trước hết, hệ thống chủ trương, chính sách và kế hoạch hành động về tăng trưởng xanh, ứng phó biến đổi khí hậu đã được ban hành, tạo khuôn khổ pháp lý và định hướng rõ ràng cho các ngành, địa phương triển khai.
Cùng với đó, hạ tầng kinh tế, kỹ thuật của tỉnh khá phát triển, tạo thuận lợi cho việc áp dụng công nghệ sạch, năng lượng tái tạo và quản lý chất thải hiện đại. Trong lĩnh vực nông nghiệp, tỉnh có tiềm năng lớn để phát triển nông nghiệp sinh thái, hữu cơ và tuần hoàn. Ngoài ra, nhiều doanh nghiệp trong và ngoài nước đã chủ động tham gia các chương trình giảm phát thải, sản xuất xanh, sử dụng năng lượng sạch.
Tuy nhiên, quá trình thực hiện mục tiêu Net Zero cũng đang đối mặt với nhiều khó khăn, thách thức. Nguồn lực tài chính cho các dự án giảm phát thải và phát triển công nghệ xanh còn hạn chế, trong khi chi phí đầu tư ban đầu khá cao. Một số cơ chế, chính sách hỗ trợ cụ thể cho doanh nghiệp và nông hộ chuyển đổi sang sản xuất xanh vẫn chưa hoàn thiện.
Hạ tầng môi trường tại một số khu vực nông thôn, cụm công nghiệp còn thiếu đồng bộ; nhân lực có chuyên môn về kinh tế xanh, kinh tế tuần hoàn còn hạn chế. Đặc biệt, nhận thức của một bộ phận cơ quan, người dân và doanh nghiệp nhỏ về vai trò, lợi ích của phát triển xanh vẫn còn chưa đầy đủ, còn khá mơ hồ.
Đẩy mạnh tăng trưởng xanh thành động lực phát triển bền vững
Phóng viên: Trước thực tế trên, tỉnh Đồng Nai xác định giải pháp trọng tâm trong thời gian tới như thế nào trong thực hiện phát triển xanh, hướng tới mục tiêu Net Zero?
Đồng chí Nguyễn Tuấn Anh: Các ban, sở, ngành và các cơ quan, đơn vị có liên quan tiếp tục tham mưu Ủy ban nhân dân tỉnh triển khai có hiệu quả các chương trình, kế hoạch về tăng trưởng xanh; các mục tiêu nhiệm vụ đề án của ngành, lĩnh vực theo chức năng nhiệm vụ được giao.
Huy động các doanh nghiệp tích cực tham gia thực hiện cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050; tăng cường kết nối với hiệp hội doanh nghiệp, doanh nghiệp để kêu gọi, thu hút sự tham gia hỗ trợ tài chính và công nghệ thực hiện cam kết đạt mức phát thải ròng bằng “0” vào năm 2050.
Tăng cường huy động các nguồn lực đầu tư cho phát triển xanh, kết hợp ngân sách nhà nước với vốn ODA, tín dụng xanh và hình thức hợp tác công-tư.
Xây dựng lộ trình giảm phát thải, xanh hóa các ngành kinh tế; phát triển mô hình kinh tế tuần hoàn dựa trên nền tảng khoa học-công nghệ, chuyển đổi số; xây dựng lối sống xanh; xây dựng, phát triển hệ thống cảng xanh, logistic thông minh, hiện đại, hướng tới phát thải ròng bằng "0" vào năm 2050.
Khi cấp phép đầu tư và giấy phép môi trường, ưu tiên Dự án phát thải thấp, chú trọng thẩm định yếu tố sử dụng hiệu quả tài nguyên nước, tái sử dụng nước trong sản xuất, sử dụng hiệu quả diện tích đất; xây dựng và từng bước chuyển đổi các khu công nghiệp theo hướng khu công nghiệp xanh, sinh thái.
Quá trình thẩm định hồ sơ dự án đầu tư xây dựng, thiết kế công trình, khuyến khích các chủ đầu tư thực hiện một số giải pháp cụ thể để thực hiện việc sử dụng năng lượng tiết kiệm và hiệu quả.
Tập trung phát triển các nguồn năng lượng tái tạo, không phát thải mới; công nghệ lưu trữ năng lượng và công nghệ thu, giữ và sử dụng carbon. Thúc đẩy giảm phát thải trong giao thông và giảm nhẹ phát thải khí nhà kính lĩnh vực sản xuất vật liệu xây dựng; phát triển đô thị và công trình xây dựng xanh.
Trong lĩnh vực nông nghiệp, phát triển nông nghiệp sinh thái, tuần hoàn; tập trung phát triển mô hình sản xuất nông nghiệp carbon thấp, mở rộng diện tích canh tác hữu cơ, sử dụng phân bón sinh học, tái sử dụng phụ phẩm và khí sinh học từ chăn nuôi.
Đẩy mạnh phát triển năng lượng tái tạo, sản xuất sạch hơn và công nghiệp tuần hoàn; khuyến khích doanh nghiệp đầu tư điện mặt trời mái nhà, tái chế-tái sử dụng chất thải. Xây dựng hệ thống cơ sở dữ liệu và kiểm kê khí nhà kính cấp tỉnh, phục vụ quản lý và hoạch định chính sách giảm phát thải.
Tăng cường công tác tuyên truyền, đào tạo, nâng cao năng lực cho cán bộ, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư về phát triển xanh, kinh tế tuần hoàn và mục tiêu Net Zero. Đồng thời, nghiên cứu ban hành các cơ chế, chính sách khuyến khích cụ thể như ưu đãi thuế, tín dụng xanh và hỗ trợ kỹ thuật cho các mô hình chuyển đổi xanh.
Với sự quyết tâm của cả hệ thống chính trị, sự đồng hành của cộng đồng doanh nghiệp và người dân, tỉnh Đồng Nai tin tưởng rằng mục tiêu phát triển xanh, hướng tới Net Zero không chỉ góp phần bảo vệ môi trường, mà còn là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế bền vững, nâng cao chất lượng cuộc sống của nhân dân trong thời gian tới.
Phóng viên: Ngoài nỗ lực của địa phương, đồng chí có muốn kiến nghị gì các cơ quan Trung ương hỗ trợ tỉnh Đồng Nai thực hiện phát triển xanh, hướng tới mục tiêu Net Zero?
Đồng chí Nguyễn Tuấn Anh: Bên cạnh những nỗ lực và quyết tâm của địa phương, để thực hiện hiệu quả mục tiêu phát triển xanh và tiến tới phát thải ròng bằng “0”, tỉnh Đồng Nai sẽ kiến nghị Trung ương tiếp tục quan tâm, hỗ trợ hoàn thiện khung chính sách và cơ chế tài chính cho tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn và giảm phát thải khí nhà kính, đặc biệt là các quy định hướng dẫn cụ thể về định giá carbon, giao dịch tín chỉ carbon và cơ chế chia sẻ lợi ích từ giảm phát thải.
Tăng cường nguồn lực đầu tư cho địa phương, bao gồm vốn ngân sách Trung ương, vốn ODA và các gói tín dụng ưu đãi để hỗ trợ các dự án xây dựng hạ tầng, năng lượng tái tạo, xử lý chất thải, nông nghiệp carbon thấp, và đổi mới công nghệ sản xuất xanh, tiết kiệm năng lượng.
Xây dựng các chương trình, dự án thí điểm cấp vùng về chuyển đổi năng lượng, kinh tế tuần hoàn và nông nghiệp sinh thái, trong đó Đồng Nai có thể được lựa chọn là địa bàn trọng điểm do có vị trí chiến lược và tiềm năng phát triển lớn.
Tăng cường đào tạo, huấn luyện để nâng cao năng lực cho cán bộ địa phương trong lĩnh vực tăng trưởng xanh, kinh tế tuần hoàn; chuyển giao công nghệ và hỗ trợ kỹ thuật cho đội ngũ cán bộ quản lý, doanh nghiệp, hợp tác xã và nông hộ trong việc áp dụng mô hình sản xuất xanh, công nghệ giảm phát thải và quản lý carbon.
Cuối cùng, kiến nghị Trung ương đẩy mạnh hợp tác quốc tế và huy động tài chính xanh để các địa phương, trong đó có Đồng Nai, có thể tiếp cận hiệu quả hơn các nguồn vốn và công nghệ tiên tiến, góp phần đạt được mục tiêu Net Zero quốc gia vào năm 2050.
Phóng viên: Xin trân trọng cảm ơn đồng chí!
