Nhạc sĩ Giáng Son (tên thật Tạ Thị Giáng Son, sinh năm 1975) là nhạc sĩ, ca sĩ, từng gây tiếng vang với nhóm nhạc 5 Dòng Kẻ. Cô hiện là Ủy viên Ban Chấp hành Hội Âm nhạc Hà Nội, hội viên Hội các nhà soạn nhạc thế giới thế kỷ 21 (Composers 21), đồng thời tham gia nhóm tác giả M6.
Cha của cô là Nhà giáo Nhân dân Hoàng Kiều, người gắn bó sâu sắc với âm nhạc dân tộc Việt Nam, có lẽ bởi vậy mà từ nhỏ Giáng Son đã có niềm say mê đặc biệt với sân khấu truyền thống. Song, mong muốn của Nhà giáo Nhân dân Hoàng Kiều khi đó là hướng con gái đến với cây đàn piano.
Hành trình âm nhạc
Tốt nghiệp Nhạc viện Hà Nội, Giáng Son bắt đầu sự nghiệp sáng tác với những ca khúc mang đậm chất trữ tình, giàu cảm xúc. Những tác phẩm đầu tay như "Mưa”, “Cỏ và mưa” đã nhanh chóng chinh phục công chúng nhờ giai điệu da diết, lời ca sâu lắng.
Năm 1999, Giáng Son gia nhập nhóm nhạc 5 Dòng Kẻ cùng bốn thành viên khác của Nhạc viện Hà Nội. Đây là nhóm nhạc đầu tiên chỉ biểu diễn các sáng tác của mình, trong đó Giáng Son là nhạc sĩ duy nhất đảm nhận sáng tác.
Cũng trong năm này, cô gặp nhà thơ Nguyễn Thụy Kha và nhạc sĩ Nguyễn Trọng Tạo. Từ tập thơ “Đồng dao cho người lớn” mà Nguyễn Trọng Tạo tặng, bài thơ ngắn “Cỏ và mưa” đã khơi gợi cảm hứng để Giáng Son viết ca khúc cùng tên, mang âm hưởng blues – dòng nhạc chị yêu thích và tự tìm tòi nghiên cứu.
“Cỏ và mưa” sau đó được chính tác giả thơ bổ sung phần lời phát triển, mang màu sắc triết lý về tình yêu và cuộc sống. Ca khúc nhanh chóng trở thành dấu ấn của nhóm 5 Dòng Kẻ, giành giải thưởng trong chương trình VTV bài hát tôi yêu năm 2004.
Có thể thấy, khác với nhiều nhạc sĩ thường chọn một bài thơ hoàn chỉnh để phổ nhạc, Giáng Son có cách tiếp cận riêng: từ một ý thơ hoặc một câu thơ, Giáng Son phát triển giai điệu trước, sau đó mới phối hợp cùng nhà thơ để hoàn thiện ca khúc.
Chia sẻ về phong cách sáng tác, nhạc sĩ Giáng Son cho biết cô luôn đặt yếu tố âm nhạc lên hàng đầu. Theo cô, ca khúc trước hết phải hoàn chỉnh về cấu trúc và hình thức, sau đó lời ca mới được phát triển để phù hợp với giai điệu. Chính vì vậy, các sáng tác của Giáng Son thường có bố cục rõ ràng, cân đối, với đoạn A mở đầu nhẹ nhàng, đoạn B tạo cao trào và điệp khúc mạnh mẽ trước khi dịu xuống, tạo nên sự hài hòa cho tổng thể tác phẩm.
Nhạc sĩ Nguyễn Tiến Mạnh nhận định, mỗi ca khúc của Giáng Son có thể xem như một trang nhật ký, ghi lại bằng tình yêu và nỗi niềm riêng tư. Chính sự chân thành ấy đã chạm tới trái tim đông đảo công chúng, tạo nên sự kết nối và lan tỏa – cũng là thước đo thành công trong sáng tác.
Tỏa sáng trong dòng nhạc dân gian đương đại
Sau này, sáng tác của Giáng Son ngày càng trở nên đa dạng, trải rộng ở nhiều thể loại như Pop, R&B, thính phòng và dân gian đương đại.
Đặc biệt, ở dòng nhạc dân gian đương đại với những ca khúc tiêu biểu như “Giấc mơ trưa”, “Chút nắng vàng bay”... nhạc sĩ Giáng Son đã thực sự chinh phục được đông đảo công chúng yêu nhạc.
Trong các sáng tác của mình, Giáng Son thường vận dụng âm nhạc ngũ cung với quãng 7, quãng 8 mang đậm màu sắc Việt Nam, kết hợp cùng hoà thanh đơn giản để giai điệu dễ nghe, dễ tiếp cận.
Thành công hơn nữa với ca khúc “Hà Nội 12 mùa hoa”, Giáng Son chia sẻ, cô sinh ra và lớn lên ở Hà Nội, từ 7 tuổi đã theo học sơ cấp piano tại Trường Nghệ thuật Hà Nội. Tuổi thơ gắn liền với những buổi dạo quanh Tràng Tiền, Hồ Gươm – những ký ức đã nuôi dưỡng tình yêu Hà Nội trong cô.
Tuy nhiên, viết về Hà Nội là một thách thức, bởi các nhạc sĩ tiền bối đã viết quá hay rồi. Chính vì vậy, Giáng Son luôn trăn trở phải tìm một góc nhìn khác biệt.
Cơ duyên đến khi Giáng Son đọc được một bài báo viết về các mùa hoa Hà Nội. Ý tưởng ấy khiến cô bừng tỉnh, bởi hoa Hà Nội là một khía cạnh chưa được khai thác nhiều. Và thế là “Hà Nội mười hai mùa hoa” ra đời.
Theo Giáng Son, sáng tác ca khúc này đòi hỏi vừa có sự uyển chuyển, vừa giữ nguyên tắc nhạc lý, vừa tạo cảm giác tự nhiên. Khó khăn lớn nhất là làm sao để gói trọn 12 tháng – mỗi tháng với một loài hoa đặc trưng – vào một bài hát mà vẫn đảm bảo sự cân đối về giai điệu và cấu trúc. Vì vậy, Giáng Son phải lựa chọn loài hoa tiêu biểu nhất, cô chia sẻ.
Tại buổi tọa đàm, nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh đã chia sẻ rằng ông coi Giáng Son như người thân trong nghề. Với ông, sáng tác không có ranh giới già-trẻ, quan trọng là tác phẩm.
Giáng Son mang trong mình cái tên đã rất âm nhạc, sinh ra trong gia đình nghệ thuật, thấm đẫm âm nhạc dân tộc từ thuở nhỏ. Dù yêu thích jazz, blues hay R&B, nhưng trong sáng tác của Son, chất liệu dân gian vẫn luôn là gốc rễ. Các ca khúc như "Giấc mơ trưa", "Hà Nội mười hai mùa hoa", "Khát", "Cỏ và mưa"… đều cô đọng, giàu cảm xúc, có cấu trúc chặt chẽ, dễ đi vào lòng người. Chính sự cô đọng và màu sắc dân gian độc đáo ấy đã tạo nên dấu ấn riêng, giúp Giáng Son trở thành một trong số ít nữ nhạc sĩ giữ được chỗ đứng vững vàng trong làng nhạc Việt đương đại, nhạc sĩ Trương Ngọc Ninh khẳng định.
Những đóng góp của Giáng Son đã được ghi nhận qua nhiều giải thưởng uy tín, trong đó có Giải thưởng Âm nhạc Cống hiến cùng nhiều giải thưởng sáng tác khác.
Nhạc sĩ Quang Vinh, Chủ tịch Hội Âm nhạc Hà Nội cho biết: “ Buổi tọa đàm hôm nay rất ý nghĩa. Điều đọng lại sau cùng chính là những trải nghiệm âm nhạc giàu cảm xúc, nơi nghệ sĩ và khán giả được lắng nghe, thấu hiểu và học hỏi lẫn nhau”.
Ông cũng nhấn mạnh, Giáng Son là người sáng tác luôn nghiêm khắc với chính mình, trân trọng khán giả và chắt lọc cảm xúc một cách chỉn chu – yếu tố đã tạo nên sự bền vững trong sự nghiệp. Từ đó, ông bày tỏ mong muốn có thêm nhiều buổi gặp gỡ, trao đổi nghề nghiệp như thế này để cộng đồng nhạc sĩ – cả chuyên lẫn không chuyên – có cơ hội chia sẻ, lan tỏa cảm hứng sáng tạo.
Trong không gian ấm cúng của buổi tọa đàm "Con đường âm nhạc-nhạc sĩ Giáng Son", khán giả và đồng nghiệp đã lắng nghe những chia sẻ chân thành về hành trình sáng tác nhiều cảm xúc, qua đó thêm một lần khẳng định dấu ấn của nữ nhạc sĩ tài hoa của nền âm nhạc Việt Nam đương đại.
