Cuba luôn có một vị trí đặc biệt trong trái tim mỗi người Việt Nam

Cuba luôn có một vị trí đặc biệt trong trái tim mỗi người Việt Nam

Là người đã từng học tập và làm việc tại Cuba từ năm 1970 đến năm 1999, với vai trò là phóng viên thường trú của Thông tấn xã Việt Nam tại La Habana 3 nhiệm kỳ, nhà báo Phạm Đình Lợi đã chứng kiến biết bao biểu hiện tình cảm yêu mến, quý trọng, thân thương và tình đoàn kết, hữu nghị trong sáng, vô tư giữa nhân dân hai nước Việt Nam và Cuba.

“Chúng tôi đã sống tại Cuba trong thời kỳ phong trào đoàn kết với Việt Nam sôi nổi nhất. Các tổ chức đoàn kết, các hội phụ nữ, thanh niên, thậm chí các em thiếu nhi, học sinh cũng tổ chức học tập, thảo luận về Việt Nam, bày tỏ sự ủng hộ, quyên góp giúp đỡ Việt Nam. Chúng tôi đã thấy một phong trào vì Việt Nam, ủng hộ hết mình cho Việt Nam trên khắp đất nước Cuba. Chúng tôi cũng đã chứng kiến nhân dân Cuba hồ hởi hân hoan, đón chào thắng lợi 30/4/1975 giải phóng miền nam, thống nhất đất nước của Việt Nam, tưng bừng phấn khởi như thắng lợi của chính đất nước mình”, ông Phạm Đình Lợi xúc động nhớ lại.

Là một phóng viên thường trú tại Cuba, mỗi khi xử lý biên tập các tin tức về sự ủng hộ, đoàn kết của Cuba đối với Việt Nam, ông Phạm Đình Lợi đã vô cùng xúc động khi dịch những câu nói của lãnh tụ Fidel Castro, điển hình như câu nói quen thuộc: “ Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình”.

Hoặc khi bày tỏ lập trường kiên định, trước sau như một ủng hộ Việt Nam, trong chuyến thăm Ba Lan tháng 6/1972, lãnh tụ Fidel Castro đã nói “Đối với nhân dân Cuba chúng tôi, vấn đề quan trọng nhất lúc này là tình hình Việt Nam. Việt Nam ngày nay là thử thách cao nhất đối với chủ nghĩa quốc tế vô sản và đối với những nguyên tắc của chủ nghĩa Mác-Lênin”.

Theo ông Phạm Đình Lợi, trong những năm gần đây, tình hình Cuba ngày càng có nhiều khó khăn, trong đó có những khó khăn do cuộc bao vây cấm vận tạo nên mà việc khắc phục phụ thuộc rất nhiều vào những yếu tố bên ngoài… Trong bối cảnh đó, các tổ chức hữu nghị, các đoàn thể quần chúng, các địa phương, những người con Việt Nam đã từng học tập công tác tại Cuba đã mở nhiều đợt quyên góp ủng hộ, giúp đỡ những người anh em của mình ở bên kia bán cầu… Nhưng có lẽ chưa bao giờ có một phong trào thiện nguyện, quyên góp ủng hộ Cuba rộng lớn, có sức lan tỏa và lay động lòng người như lần này.

Chúng ta đang chứng kiến chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba với chủ đề "65 năm nghĩa tình Việt Nam-Cuba" nằm trong khuôn khổ "Năm Hữu nghị Việt Nam - Cuba 2025", kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước (1960-2025). Có thể nói đây là một phong trào rầm rộ ủng hộ nhân dân Cuba, thể hiện tình đoàn kết và nghĩa tình sâu đậm giữa hai nước.

Chương trình do Mặt trận Tổ quốc Việt Nam phát động và do Hội Chữ thập đỏ Việt Nam chủ trì, đã nhận được sự hưởng ứng của đông đảo các tổ chức, cá nhân trong và ngoài nước, với số tiền ủng hộ vượt xa mục tiêu ban đầu. Theo kế hoạch, chương trình được tổ chức trong 65 ngày với mục tiêu vận động tối thiểu 65 tỷ đồng, hỗ trợ nhân dân Cuba về lương thực, nhu yếu phẩm và các hoạt động nhân đạo bền vững.

Tuy vậy, con số này đã nhanh chóng bị vượt qua và tính đến 18 giờ ngày 18/8, tổng số tiền ủng hộ gửi đến nhân dân Cuba đã đạt trên 332,4 tỷ đồng, với hơn 1,69 triệu lượt người tham gia đóng góp. Đây là kết quả của tinh thần tương thân tương ái, nghĩa tình quốc tế sâu sắc giữa hai dân tộc Việt Nam-Cuba; đồng thời là sự khích lệ, động viên vô cùng to lớn đối với nhân dân Cuba anh em trong bối cảnh hiện nay.

Ông Phạm Đình Lợi cũng cho biết thêm, cùng với phong trào quyên góp rộng lớn này, Đảng và nhà nước ta từ lâu nay cũng đã có những chương trình hợp tác giúp đỡ Cuba trong sản xuất lương thực, bao gồm lúa gạo, cây đậu đỗ, cà phê, nuôi trồng thủy sản và các lĩnh vực khác nữa… “Chúng ta hy vọng rằng, kết quả đạt được trong chiến dịch thiện nguyện này không chỉ là những con số tỷ đồng Việt Nam hay triệu USD mà đó là dấu ấn lịch sử, là minh chứng chạm đến trái tim tất cả chúng ta về tình cảm đặc biệt, thủy chung son sắt mà nhân dân Việt Nam luôn dành cho Cuba. Mỗi đóng góp, dù nhỏ hay lớn, đều khẳng định một chân lý bất diệt: Cuba luôn có một vị trí vô cùng đặc biệt trong trái tim mỗi người Việt Nam”.

Cơ sở cho sự trường tồn, phát triển mối quan hệ đoàn kết, hợp tác giữa hai nước Việt Nam và Cuba

Năm 2025, Việt Nam và Cuba kỷ niệm 65 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao (2/12/1960-2/12/2025) và được Lãnh đạo cấp cao Đảng, Nhà nước hai nước thống nhất đặt tên là "Năm Hữu nghị Việt Nam-Cuba". Theo ông Lê Thanh Tùng, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Cuba, niên hiệu này thông thường chỉ được đặt cho các mối quan hệ song phương đặc biệt giữa các quốc gia vào dịp trọng đại và mối quan hệ Việt Nam-Cuba thực sự là đặc biệt, hiếm có trong quan hệ quốc tế, dựa vào khuôn khổ "quan hệ đoàn kết anh em, hợp tác toàn diện và tin cậy lẫn nhau giữa Đảng, Nhà nước và nhân dân hai nước".

Ông Lê Thanh Tùng cho biết, sau khi Việt Nam-Cuba thiết lập ngoại giao vào tháng 12/1960, Chủ tịch Hồ Chí Minh bằng nhãn quan nhạy bén và sự nhạy cảm thiên tài đã khẳng định với các đoàn Cuba đến thăm nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa rằng "tuy hai nước cách xa vạn dặm, nhưng nhân dân hai nước Việt Nam và Cuba là anh em một nhà". Thực tế quan hệ Việt Nam-Cuba 65 năm qua là minh chứng sống động cho nhận định thiên tài của Người.

“Có lẽ hầu hết người Việt Nam đều nhớ, cảm nhận được tình đoàn kết sâu đậm, sự ủng hộ toàn diện, nhất quán và nhiệt thành của Cuba dành cho Việt Nam được đúc kết từ tuyên bố hùng hồn của Tổng Tư lệnh Fidel Castro Ruz tại Quảng trường Cách mạng ở trung tâm Thủ đô La Habana ngày 2/1/1966 ‘Vì Việt Nam, Cuba sẵn sàng hiến dâng cả máu của mình’. Cuba đã nói là làm, dành sự ủng hộ cao nhất trong khả năng của mình về tinh thần và vật chất cho Việt Nam từ trong cuộc đấu tranh giải phóng dân tộc, thống nhất Tổ quốc trước đây và công cuộc tái thiết đất nước sau đó của nhân dân ta. Điều đặc biệt và phi thường đó dành cho người anh em ở Đông Bán cầu đến từ Cuba, một quốc đảo trên dưới 10 triệu dân ở Caribe, bị bao vây cấm vận ngặt nghèo, thường xuyên đương đầu với nguy cơ xâm lược và cũng còn bộn bề khó khăn”, ông Lê Thanh Tùng chia sẻ.

Vào đầu thập kỷ 1990, Cuba chịu "bao vây cấm vận kép". Cuba bước vào "Thời kỳ đặc biệt" từ 1991, kiên cường kháng cự, bảo vệ sự nghiệp và thành quả to lớn của Cách mạng, song cuộc khủng hoảng kinh tế kéo dài từ đó đã và đang tác động đến mọi mặt đời sống của các tầng lớp nhân dân.

Với những thành tựu Đổi mới quan trọng ban đầu, Việt Nam không quên người anh em của mình ở Tây Bán cầu với tinh thần "đoàn kết và ủng hộ Cuba là mệnh lệnh từ trái tim của mỗi người Việt Nam".

Với truyền thống "sống có trước có sau", "lá lành đùm lá rách" của dân tộc Việt Nam thì ngoài sự hợp tác, hỗ trợ chính thức ở cấp Đảng, Nhà nước ta dành cho bạn, nhiều phong trào đoàn kết và ủng hộ Cuba đã được phát động, thu hút sự tham gia đông đảo từ tất cả các tầng lớp nhân dân ta với tình cảm anh em sâu đậm và rất tự nhiên dành cho nhân dân Cuba.

65 năm qua, thế giới đã trải qua biết bao biến động thăng trầm sâu sắc, nhưng quan hệ Việt Nam-Cuba đã và không ngừng được tăng cường phát triển toàn diện, sâu rộng, tin cậy, bền vững trên tất cả các lĩnh vực, được đánh giá "là tấm gương trong quan hệ quốc tế". Điều đặc biệt là mối quan hệ đó đã vượt qua khuôn khổ quan hệ chính thức ở cấp Đảng, Nhà nước mà ngay từ đầu đã và ngày càng đi sâu vào tiềm thức của các thế hệ, tầng lớp nhân dân hai nước một cách hết sức tự nhiên, đúng như Bác Hồ kính yêu đã cảm nhận rõ ràng từ cách đây hơn 6 thập kỷ: "Tuy cách xa vạn dặm, nhưng nhân dân Việt Nam và Cuba là anh em một nhà".

Ông Lê Thanh Tùng là một trong số ít ỏi trong hàng ngàn cán bộ Việt Nam đã từng học tập, đào tạo tại Cuba từ 1961 đến nay được cử sang nhận nhiệm kỳ công tác tại Cuba từ tháng 7/2020 đến tháng 12/2023 với cương vị là Đại sứ Việt Nam tại Cuba.

Trong nhiệm kỳ công tác tại Cuba, ông may mắn được tham gia và chứng kiến nhiều sự kiện trong quan hệ hai nước, trong đó quá trình hỗ trợ, hợp tác phòng chống Covid-19 giữa Việt Nam và Cuba để lại trong tôi kỷ niệm sâu sắc, khó quên.

Ông Lê Thanh Tùng kể lại, khi dịch Covid-19 bùng phát tại Việt Nam, chỉ hai ngày sau khi nhận được đề nghị qua kênh Bộ Quốc phòng Việt Nam, ngày 29/3/2020, Bộ Chính trị Đảng Đảng Cộng sản Cuba đã quyết định tặng Việt Nam lô thuốc Interferon II đủ điều trị cho 1.000 bệnh nhân Covid-19 và "sẵn sàng cung cấp thêm nếu Việt Nam cần". Ngày 22/7/2020, Cuba cử 4 bác sĩ hàng đầu đi trên chuyến bay giải cứu công dân ta tại Cuba sang Việt Nam, trực tiếp hỗ trợ Việt Nam phòng chống Covid. Ngay khi tới Việt Nam, các bác sĩ Cuba đã đề nghị được đưa ngay đến các vùng tâm dịch. Chuyến bay bay giải cứu của ta nêu trên đã chở hàng tấn thiết bị cùng nhiều vật tư y tế hỗ trợ Cuba. Trong cuộc chiến chống dịch Covid-19, Cuba đã cung cấp cho Việt Nam 5 triệu liều vaccine Abdala, được sử dụng an toàn và hiệu quả tại Việt Nam. Cũng trong thời gian này, lãnh đạo Đảng và Nhà nước Việt Nam cũng quyết định tặng Cuba 10.000 tấn gạo ngay trong tháng 4/2020. Đó là những cử chỉ mà hai nước dành cho nhau trong giai đoạn đầu chống đại dịch Covid-19.

Trong những ngày gần đây, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Thanh Tùng bày tỏ sự xúc động trước sự tham gia ủng hộ nhiệt tình của các thế hệ người dân Việt Nam ở mọi vùng miền trên cả nước và cả kiều bào ta ở nước ngoài đối với nhân dân Cuba.

Theo ông, việc phát động phong trào vận động ủng hộ nhân dân Cuba anh em lần này đặc biệt có nghĩa bởi diễn ra vào ngày 13/8 – đúng dịp kỷ niệm sinh nhật lần thứ 99 của cố Lãnh tụ Fidel Castro Ruz và trong khuôn khổ "Năm Hữu nghị Việt Nam-Cuba 2025", kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao hai nước (1960-2025).

Nguyên Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Thanh Tùng bày tỏ ấn tượng với phát biểu của Phó Chủ tịch kiêm Tổng thư ký Hội Chữ thập đỏ Việt Nam Nguyễn Hải Anh tại lễ phát động chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba "khi Cuba khó khăn, Việt Nam không thể ngồi yên" cũng như tất cả các ý kiến bình luận ngắn gọn nhưng hết sức chân thành, sâu sắc của độc giả dưới các tin bài đăng trên các phương tiện truyền thông về quan hệ đặc biệt Việt Nam-Cuba và đợt hoạt động đầy tình nghĩa này. Đó cũng là những cử chỉ, sự ủng hộ chân tình và hiệu quả mà nhân dân Cuba dành cho Việt Nam trong các thập niên 60 và 70 của thế kỷ trước.

Có thể khẳng định, sáng kiến của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam có ý nghĩa to lớn và là hành động thiết thực nhằm bày tỏ sự ủng hộ trước sau như một của Việt Nam, nguồn khích lệ tinh thần quý báu đối nhân dân Cuba anh em trong lúc khó khăn. Đợt phát động đã chạm vào trái tim người dân Việt thuộc tất cả các tầng lớp trong xã hội, khơi dậy truyền thống, phẩm chất cao đẹp của dân tộc ta là "uống nước nhớ nguồn", trọn vẹn với anh em, bạn bè.

“Điều đặc biệt mà chúng ta đang chứng kiến trong phong trào ủng hộ Cuba lần này một lần nữa khẳng định mối quan hệ đoàn kết anh em Việt Nam-Cuba đã sớm đi sâu vào tiềm thức của người dân hai nước, trao truyền thế hệ này sang thế hệ khác một cách tự nhiên; là cơ sở cho sự trường tồn và không ngừng phát triển của mối quan hệ đoàn kết, hợp tác anh em giữa hai dân tộc Việt Nam và Cuba”, nguyên Đại sứ Việt Nam tại Cuba Lê Thanh Tùng nhấn mạnh.

Tri ân những nghĩa cử cao đẹp mà Cuba đã dành cho Việt Nam

Trên cương vị là Phó Chủ tịch thường trực Hội Hữu nghị Việt Nam-Cuba, Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Viết Thảo, nguyên Phó Giám đốc Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh nhận định, quan hệ hợp tác giữa hai nước Việt Nam-Cuba được mở rộng trên nhiều lĩnh vực, từ nông nghiệp, công nghiệp, xây dựng, thương mại, đầu tư, văn hóa, giáo dục đến khoa học-công nghệ.

Phó Giáo sư-Tiến sĩ Nguyễn Viết Thảo cho biết, sau khi Liên Xô và khối xã hội chủ nghĩa ở Đông Âu tan rã, Cuba rơi vào khủng hoảng kinh tế-xã hội nghiêm trọng. Trong hoàn cảnh ấy, Việt Nam đã dành cho Cuba sự ủng hộ chân thành, coi đó là nghĩa vụ xuất phát từ tình cảm quốc tế trong sáng. Việt Nam kiên định lập trường ủng hộ Cuba trong cuộc đấu tranh đòi chấm dứt bao vây, cấm vận kinh tế, thương mại và tài chính. Nhiều phong trào hỗ trợ Cuba được phát động ủng hộ nhân dân Cuba… Việt Nam cũng bán gạo cho Cuba với giá ưu đãi, đồng thời triển khai nhiều dự án nông nghiệp và lương thực, góp phần bảo đảm đời sống cho nhân dân Cuba.

Là một trong những thành viên trong Ban tổ chức chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba với chủ đề "65 năm nghĩa tình Việt Nam-Cuba", Phó Chủ tịch thường trực Hội Hữu nghị Việt Nam-Cuba cho biết: Nhân “Năm Hữu nghị Việt Nam-Cuba 2025” và kỷ niệm 65 năm thiết lập quan hệ ngoại giao giữa hai nước (2/12/1960-2/12/2025), ngày 13/8, Ban Chấp hành Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam đã phát động Lời kêu gọi toàn thể đồng bào, cán bộ, chiến sĩ, các cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp, cộng đồng người Việt Nam ở nước ngoài và bạn bè quốc tế chung tay ủng hộ nhân dân Cuba.

Đây là hoạt động thiết thực nhằm huy động nguồn lực hỗ trợ nhân dân Cuba vượt qua khó khăn, đồng thời vun đắp, lan tỏa tình đoàn kết, hữu nghị đặc biệt Việt Nam-Cuba, minh chứng cho nghĩa tình thủy chung, son sắt giữa hai dân tộc suốt hơn nửa thế kỷ qua.

Chương trình diễn ra trong 65 ngày (từ 13/8 đến 16/10/2025) nhằm huy động nguồn lực hỗ trợ nhân dân Cuba vượt qua khó khăn và vun đắp tình hữu nghị đặc biệt giữa nhân dân hai nước Việt Nam-Cuba.

Chương trình sẽ vận động nguồn lực trợ giúp nhân dân Cuba về vật tư y tế, nhu yếu phẩm và các lĩnh vực hợp tác phát triển bền vững, góp phần giúp đỡ nhân dân Cuba vượt qua khó khăn do ảnh hưởng của đại dịch, thiên tai và chính sách bao vây, cấm vận.

“Chương trình là hoạt động nhân đạo mang ý nghĩa sâu sắc, thể hiện tình cảm thủy chung, gắn bó và tinh thần đoàn kết quốc tế của nhân dân Việt Nam dành cho nhân dân Cuba. Đây cũng là dịp để tri ân những nghĩa cử cao đẹp mà Cuba đã dành cho Việt Nam trong những năm tháng khó khăn”, ông Nguyễn Viết Thảo nhấn mạnh.

Biểu hiện đoàn kết vô cùng vĩ đại và kỳ diệu

Tại cuộc gặp gỡ báo chí chiều ngày 15/8 – sau hai ngày diễn ra lễ phát động chương trình vận động ủng hộ nhân dân Cuba với chủ đề "65 năm nghĩa tình Việt Nam-Cuba", Đại sứ Cuba tại Việt Nam Rogelio Polanco Fuentes bày tỏ sự xúc động và cảm ơn sâu sắc đến người dân Việt Nam và các cơ quan hữu quan tổ chức chương trình ý nghĩa này.

“Chúng tôi rất trân trọng sáng kiến này của Hội Chữ thập đỏ Việt Nam, với sự phối hợp của Mặt trận Tổ quốc cùng các tổ chức chính trị-xã hội và các tổ chức quần chúng. Tình hữu nghị giữa nhân dân Việt Nam và Cuba được tôi luyện từ trong quá khứ. Nhân dân Cuba luôn yêu mến, trân trọng nhân dân Việt Nam, và ngược lại, nhân dân Việt Nam luôn dành cho Cuba tình cảm hết sức tốt đẹp, gắn bó. Trong những giờ phút vừa qua, những biểu hiện đoàn kết của hàng nghìn người dân Việt Nam vượt xa sự mong đợi của chúng tôi”, Đại sứ Rogelio Polanco Fuentes nhấn mạnh.

Theo Đại sứ Rogelio Polanco Fuentes, điều ấn tượng không chỉ ở con số – số tiền quyên góp mà hơn thế là sự hỗ trợ tinh thần to lớn. Đây sẽ là tấm gương cho mối quan hệ giữa Việt Nam và Cuba, cũng như cho quan hệ quốc tế giữa các quốc gia. Đại sứ quán sẵn sàng phối hợp với các cơ quan để sự ủng hộ của người dân Việt Nam được triển khai hiệu quả, đem lại tác động lớn nhất đến người dân Cuba.

“Thành quả đạt được trong thời gian qua không thể có nếu không có tình cảm đặc biệt giữa hai nước – tình cảm được vun đắp từ Chủ tịch Fidel Castro và Chủ tịch Hồ Chí Minh, cùng nhiều thế hệ lãnh đạo và nhân dân. Tình đoàn kết với Cuba đã ăn sâu vào trái tim mỗi người dân Việt Nam, được thể hiện bằng những hành động cụ thể để giúp đỡ một đất nước đang gặp khó khăn cách xa hàng nghìn km. Đây là biểu hiện đoàn kết vô cùng vĩ đại và kỳ diệu”, Đại sứ Rogelio Polanco Fuentes khẳng định.

Bày tỏ sự cảm kích trước tình cảm của nhân dân Việt Nam dành cho Cuba, tối 16/8, giờ Việt Nam, trên mạng xã hội X, Bí thư thứ nhất Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Cuba, Chủ tịch nước Cộng hòa Cuba Miguel Díaz-Canel đã chia sẻ thông điệp về chiến dịch “65 năm Nghĩa tình Việt Nam - Cuba” vừa được Trung ương Hội Chữ thập đỏ Việt Nam phát động.

"Kỷ lục hào phóng mà nhân dân Việt Nam dành cho Cuba không chỉ là một hành động yêu thương mà chúng tôi vô cùng biết ơn. Đó còn là món quà khiến chúng tôi vinh dự vì đến từ một dân tộc cần cù và anh hùng, một dân tộc đã vươn lên sau nhiều cuộc chiến tranh và giờ đây khiến thế giới ngưỡng mộ bởi sự phát triển bền vững của mình", đồng chí Miguel Díaz-Canel chia sẻ.