Công ước Hà Nội - tuyên ngôn của hợp tác toàn cầu trong kỷ nguyên số

Thắng lợi của chủ nghĩa đa phương và pháp quyền quốc tế

Trong không khí đối thoại cởi mở và xây dựng, cấp Bộ trưởng, Đại sứ và đại diện của các nước và tổ chức quốc tế, doanh nghiệp đã cùng nhau chia sẻ ý kiến, làm rõ vai trò, ý nghĩa của Công ước và đề xuất giải pháp về thực thi Công ước.

Các ý kiến phát biểu tiếp tục đánh giá cao Công ước là dấu mốc quan trọng trong hợp tác đa phương, là thắng lợi của chủ nghĩa đa phương và pháp quyền quốc tế. Việc thông qua Công ước - khuôn khổ pháp lý toàn cầu đầu tiên nhằm đối phó với các mối đe dọa xuyên biên giới trong không gian mạng - minh chứng cho sự đồng thuận và hiệu quả của hệ thống đa phương và khởi đầu cho một chương mới trong quản trị số toàn cầu.

Đại diện Cộng hòa Nicaragua gửi lời cảm ơn tới nước chủ nhà Việt Nam, đồng thời đánh giá cao cam kết của Việt Nam đối với chủ nghĩa đa phương và đóng góp của Việt Nam trong cuộc chiến chống tội phạm mạng; khẳng định Công ước Hà Nội là một công cụ thể hiện ý chí chính trị nhằm củng cố hợp tác quốc tế.

“Chúng tôi dành sự ghi nhận đặc biệt đối với công ước này, vì đây là một văn kiện có ý nghĩa sống còn trong bối cảnh toàn cầu hiện nay, khi công nghệ thông tin và truyền thông không chỉ được sử dụng như công cụ phát triển, mà còn bị lợi dụng như ‘vũ khí’ cho các hành vi phạm tội, thậm chí làm suy yếu chủ quyền quốc gia”, đại diện Nicaragua cho hay.

Các ý kiến nhấn mạnh các giá trị cốt lõi của Công ước: Thứ nhất, trong bối cảnh tội phạm mạng tăng về số lượng và mức độ phức tạp trên phạm vi toàn cầu, các nước đề cao vai trò của Công ước là khuôn khổ pháp lý toàn cầu về hợp tác phòng, chống tội phạm thông qua chia sẻ thông tin, thúc đẩy điều tra và truy tố tội phạm hiệu quả, minh bạch, trong đó có những tội phạm đặc biệt đáng quan ngại như lừa đảo trên mạng, tội phạm tình dục trẻ em.

Thứ hai, Công ước cung cấp công cụ thiết yếu bảo vệ quyền con người trong môi trường số.

Thứ ba, Công ước là cơ sở pháp lý cho các hoạt động tăng cường năng lực, hỗ trợ kỹ thuật cho các nước đang phát triển trong chống tội phạm mạng, đặc biệt trong bảo vệ trẻ em và người dễ tổn thương.

Về thực thi Công ước thời gian tới, các nước nhấn mạnh yêu cầu hài hòa hóa pháp luật quốc gia phù hợp với nghĩa vụ theo Công ước và triển khai biện pháp quốc gia cụ thể; cho rằng đây là cơ hội để cập nhật khung pháp lý quốc gia, hướng tới một hệ sinh thái số công bằng và nhân văn.

Đại diện Nicaragua cho rằng, việc thực thi Công ước phải bảo đảm phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế: Bình đẳng giữa các quốc gia, không can thiệp vào công việc nội bộ và tôn trọng quyền tự quyết của các dân tộc trong hoạch định chính sách an ninh số, quyền tiếp cận thông tin và bảo vệ dữ liệu.

“Chúng ta không thể ngồi yên hay bỏ qua các hành vi vi phạm. Mọi nỗ lực diễn giải sai hoặc lợi dụng Công ước để làm việc xấu sẽ bị lên án mạnh mẽ, nhằm bảo vệ cộng đồng chung”, Đại sứ Hoa Kỳ tại Việt Nam Marc Knapper khẳng định.

Đại diện Hoa Kỳ cho biết, nước này nỗ lực xóa bỏ các nhóm tội phạm trên mạng, tiến tới hình sự hóa việc xuất bản hình ảnh mà không nhận được đồng thuận từ chính chủ. Các chính sách liên quan giao dịch số cũng được thay đổi và bổ sung, dự kiến áp dụng từ tháng 5/2026 trên nhiều nền tảng, nhằm bảo đảm các biện pháp quản lý hiệu quả.

Đưa Công ước Hà Nội thực sự đi vào đời sống

Nhiều nước chia sẻ kinh nghiệm quốc gia về phòng, chống tội phạm mạng như xây dựng Trung tâm nhằm phản ứng với hoạt động lừa đảo, xấu, độc trên môi trường mạng, thiết lập đường dây nóng, thành lập cơ quan chuyên trách, tiến hành cải cách pháp luật hình sự và ban hành các chiến lược an ninh mạng quốc gia phù hợp với tinh thần Công ước, xúc tiến các thủ tục để chuẩn bị phê chuẩn Công ước.

Đại diện Philippines cho biết, nước này đã thiết lập hệ thống pháp luật toàn diện để phòng, chống hành vi lạm dụng và bóc lột tình dục trẻ em trực tuyến, đặc biệt ngăn chặn việc phát tán hình ảnh nhạy cảm không có sự đồng thuận. Quốc gia này cũng áp dụng các quy định nghiêm ngặt về phòng, chống rửa tiền liên quan tội phạm mạng, thể hiện cam kết mạnh mẽ trong bảo vệ người dân.

Đại diện Sri Lanka cho hay, nước này đã ban hành Đạo luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân năm 2022 và Đạo luật An toàn trực tuyến số 9 năm 2024, hoàn thiện khung pháp lý quốc gia về an ninh mạng. Chính phủ Sri Lanka đang triển khai Chiến lược chuyển đổi số giai đoạn 2015-2029, chú trọng đào tạo nguồn nhân lực, nâng cao nhận thức cộng đồng và tăng cường năng lực ứng phó sự cố.

Đặc biệt, Sri Lanka đã thành lập Trung tâm Điều hành an ninh mạng hoạt động 24/7, giúp nước này giám sát, điều tra và xử lý hiệu quả hơn các hành động phạm tội trên không gian mạng.

Các nước đang phát triển cho rằng, để bảo đảm Công ước được thực thi bền vững và lâu dài, cần thiết đầu tư, dành nguồn lực cho tăng cường năng lực, hỗ trợ kỹ thuật và chuyển giao công nghệ.

Nhiều nước khẳng định cam kết hợp tác, hỗ trợ kỹ thuật cho các nước đang phát triển, cam kết tăng cường vai trò của khu vực tư nhân, nhấn mạnh yêu cầu bảo đảm nhân quyền và quyền tự do cơ bản trong thực hiện Công ước.

Đại diện Luxembourg kêu gọi cộng đồng quốc tế cùng hợp tác, hỗ trợ các quốc gia kém phát triển - nơi còn thiếu nguồn lực để phòng ngừa, ngăn chặn và đẩy lùi các hành vi phạm tội trên mạng.

“Chúng ta cần chung tay để bảo đảm rằng mọi quốc gia, đặc biệt là các quốc gia kém phát triển, đều có khả năng bảo vệ công dân của mình, bao gồm phụ nữ và trẻ em, đồng thời duy trì một môi trường mạng an toàn, minh bạch và bền vững”, đại diện Luxembourg cho biết.

Phiên thảo luận cũng ghi nhận sự tham gia tích cực của các tổ chức quốc tế, công ty công nghệ, tổ chức phi chính phủ với các đề xuất cụ thể về hỗ trợ, phối hợp với quốc gia trong phòng ngừa, tuyên truyền, giáo dục, và phối hợp công-tư trong thực thi Công ước.

Cơ quan Cảnh sát hình sự quốc tế (Interpol) khẳng định sẽ tiếp tục hợp tác chặt chẽ với hơn 2.000 cơ quan thực thi pháp luật thuộc các quốc gia thành viên, hỗ trợ Cơ quan Phòng, chống ma túy và tội phạm của Liên hợp quốc (UNODC) cùng các đối tác liên quan triển khai hiệu quả Công ước Hà Nội.

Theo Interpol, mục tiêu chung là xây dựng một không gian mạng dựa trên lòng tin, an toàn và công bằng, nơi mọi người đều có cơ hội tiếp cận, phát triển và được bảo vệ trước các nguy cơ tội phạm mạng đang gia tăng.

Trong hai ngày 25 và 26, đã có gần 80 nước, tổ chức quốc tế phát biểu tại Phiên thảo luận. Qua ý kiến, có thể thấy, Công ước Hà Nội không chỉ là một văn kiện pháp lý, mà là “tuyên ngôn của hợp tác toàn cầu trong kỷ nguyên số”.

Lễ mở ký Công ước là bước mở đầu cho hành trình đưa Công ước thực sự đi vào đời sống. Thành công của Công ước sẽ được đo bằng hiệu quả, hiệu lực thực thi, khả năng bảo vệ con người, duy trì niềm tin số và thúc đẩy phát triển bền vững. Hà Nội - thành phố vì hòa bình - một lần nữa được ghi dấu như nơi khởi đầu cho những liên minh mới trong bảo vệ không gian mạng toàn cầu.