Xung đột giữa quân đội Sudan (SAF) và lực lượng bán quân sự Hỗ trợ Nhanh (RSF) đã chia quốc gia lớn thứ ba châu Phi này làm hai, với quân đội Sudan kiểm soát miền trung, miền bắc và miền đông, trong khi RSF kiểm soát gần như toàn bộ khu vực phía tây Darfur và một phần lãnh thổ phía nam. Xung đột đã lan rộng từ tháng 4/2023, đặc biệt tại Darfur và Kordofan.
Theo số liệu thống kê của Liên hợp quốc, xung đột tại Sudan khiến hơn 20.000 người thiệt mạng và khoảng 14 triệu người phải rời bỏ nhà cửa, trong đó có ít nhất 61.800 trẻ em. Các tổ chức cứu trợ cảnh báo, tình hình ngày càng nghiêm trọng khi nhiều cộng đồng bị mắc kẹt và không thể tiếp cận viện trợ nhân đạo cơ bản. Giao tranh gia tăng cũng khiến các tổ chức này phải đình chỉ hoạt động ở phần lớn các địa phương tại khu vực.
Hậu quả của cuộc xung đột không chỉ giới hạn ở số thương vong. Theo đánh giá của chuyên gia Khalid Siddig thuộc Viện IFPRI, nếu xung đột kéo dài, giá trị nền kinh tế Sudan có thể giảm tới 42% so với năm 2022. Các ngành then chốt như công nghiệp, nông nghiệp và việc làm đều suy giảm nghiêm trọng, đẩy hơn 7 triệu người vào cảnh nghèo đói.
Trong khi đó, làn sóng di cư của người Sudan vẫn tiếp diễn. Khoảng 4 triệu người đã phải chạy trốn qua biên giới đến bảy quốc gia khác. Kể từ khi xung đột vũ trang bùng phát tại Sudan, gần 75.000 người đã vượt biên sang Ethiopia để tìm kiếm sự bảo vệ quốc tế. Ethiopia đang tiếp nhận làn sóng người di dời tại nhiều điểm nhập cảnh dọc biên giới chung với Sudan. Ethiopia hiện là quốc gia tiếp nhận người tị nạn lớn thứ ba châu Phi, với hơn 1 triệu người tị nạn và người xin tị nạn đang sinh sống.
Với hơn 14 triệu người phải di dời, 50% số dân đối mặt với mất an ninh lương thực, Sudan đang trải qua một trong những cuộc khủng hoảng nhân đạo tồi tệ nhất thế giới hiện nay. Chương trình Lương thực Thế giới (WFP) cảnh báo nguy cơ nạn đói nghiêm trọng ở khu vực phía nam thủ đô Khartoum và kêu gọi hỗ trợ tài chính để bù đắp thiếu hụt viện trợ lương thực. Nạn đói ban đầu được xác nhận vào tháng 8/2024 tại trại Zamzam ở bắc Darfur, nơi có khoảng 500.000 người tìm nơi trú ẩn.
Tuy nhiên, theo Liên hợp quốc, nạn đói đã lan sang 10 khu vực khác ở Darfur và Kordofan. 17 khu vực khác cũng có nguy cơ xảy ra nạn đói trong những tháng tới bởi xung đột tiếp diễn. WFP cho biết, những người Sudan đang gặp khó khăn đã tăng gấp 3 lần kể từ giữa năm 2024 và hiện cơ quan này đang tiếp cận hơn 3 triệu người mỗi tháng, chủ yếu thông qua tăng cường sử dụng chuyển tiền kỹ thuật số. WFP muốn hỗ trợ 7 triệu người ở Sudan trong 6 tháng tới, nhưng tổ chức này cần 650 triệu USD.
Các chuyên gia cảnh báo nếu không có giải pháp chính trị bền vững, Sudan có nguy cơ rơi vào vòng xoáy khủng hoảng kéo dài và không thể phục hồi trong nhiều năm tới. Trong nỗ lực tái thiết, Thủ tướng Sudan Kamil Idris tuyên bố triển khai hàng loạt dự án khôi phục thủ đô Khartoum - nơi bị xung đột tàn phá nặng nề với ước tính thiệt hại chiếm tới 50% trong tổng số 700 tỷ USD trên toàn quốc. Tuy nhiên, việc hồi hương người dân vẫn bị cản trở bởi tình trạng thiếu điện, thiếu nước sạch và dịch bệnh bùng phát, trong đó có dịch tả.
Trong khi đó, các lệnh trừng phạt mới của Liên minh châu Âu (EU) và Mỹ nhằm vào các cá nhân và tổ chức liên quan tới cuộc xung đột càng khiến Sudan đối mặt khó khăn chồng chất. Trước diễn biến nhân đạo ngày càng xấu đi ở quốc gia Đông Phi này, Liên hợp quốc tiếp tục kêu gọi cộng đồng quốc tế tăng cường hỗ trợ bởi mới chỉ có 552 triệu USD được huy động trong tổng số 4,2 tỷ USD cần thiết cho kế hoạch ứng phó nhân đạo tại Sudan trong năm nay.