Dự án Đường dây 500kV Lào Cai-Vĩnh Yên là dự án trọng điểm quốc gia, được Thủ tướng Chính phủ giao Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) làm chủ đầu tư, có mục tiêu tăng cường khả năng vận hành an toàn, ổn định của Hệ thống điện quốc gia, giải tỏa công suất các nhà máy thủy điện khu vực Tây Bắc và các tỉnh lân cận, với tổng mức đầu tư hơn 7.410 tỷ đồng, điểm đầu là Trạm biến áp (TBA) 500kV Lào Cai, điểm cuối là TBA 500kV Vĩnh Yên, với chiều dài khoảng 229,5km đi qua địa phận 2 tỉnh và 31 xã (Lào Cai: 13 xã; Phú Thọ: 18 xã), tổng cộng có 468 vị trí móng cột điện, ảnh hưởng đến 2.189 hộ dân, trong đó có 213 hộ phải tái định cư.
Về công tác giải phóng mặt bằng: đã hoàn thành giải phóng mặt bằng 468/468 vị trí móng; phạm vi hành lang tuyến: bàn giao mặt bằng 196/242 khoảng néo, đạt 81%, còn 46 khoảng néo chưa bàn giao. Công tác tái định cư: đã chi trả tiền cho 170/213 hộ dân (79,81%), còn 43 hộ. 113/213 hộ (53,05%) đã di chuyển ra ngoài hành lang tuyến, còn 100 hộ chưa di chuyển.
Tiến độ cung cấp vật tư, thiết bị và thi công xây dựng: đã hoàn thành cung cấp toàn bộ vật tư, thiết bị bao gồm: cột thép, dây dẫn, dây cáp quang, sứ cách điện và phụ kiện. Thi công xây dựng: thi công bê tông móng: hoàn thành 468/468 vị trí (100%). Lắp dựng cột thép: hoàn thành 306/468 vị trí cột (65,38%), đang vận chuyển tập kết và lắp dựng 162/468 vị trí (34,62%). Rải và kéo dây: hoàn thành 22/242 khoảng néo (9,09%), đang thi công kéo dây 23/242 khoảng néo (9,5%), chưa thi công 197/242 khoảng néo (81,4%).
Dự án gặp một số khó khăn, vướng mắc chính, đó là khó khăn do điều kiện thời tiết, địa hình: Dự án có khối lượng thi công lớn, thời gian thi công ngắn, địa hình đồi núi cao, hiểm trở, đường thi công dốc, lầy, trơn trượt. Diễn biến thời tiết các tháng 5, 6 và 7 vừa qua (là các tháng cao điểm thi công) tại các tỉnh Lào Cai, Phú Thọ thường xuyên có nắng nóng gay gắt, mưa lớn, giông sét, gây nhiều ảnh hưởng bất lợi cho thi công do phải dừng thi công để bảo đảm an toàn và để khắc phục ảnh hưởng của mưa bão.
Khó khăn về nhân lực: lực lượng nhân công của nhà thầu không đáp ứng đủ nhu cầu của Dự án trong điều kiện cường độ thi công cao, thời gian ngắn và triển khai đồng thời nhiều công việc. EVN phải huy động bổ sung các lực lượng hỗ trợ từ các đơn vị trong ngành với gần 1.000 cán bộ công nhân viên, từ Quân khu 2 với hơn 200 cán bộ, chiến sĩ và một số đoàn viên thanh niên.
Khó khăn về công tác bồi thường, giải phóng mặt bằng: chưa hoàn thành phê duyệt phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư chính thức (Lào Cai còn 5/13 xã chưa phê duyệt chính thức phạm vihành lang tuyến và 2/13 xã Xuân Quang, Thượng Hà đã phê duyệt chính thức nhưng cần phê duyệt bổ sung sau rà soát phạm vi hành lang tuyến; Phú Thọ còn 1/18 xã chưa phê duyệt chính thức phạm vi móng cột và hành lang tuyến); Chưa hoàn thành chi trả tiền (tỉnh Lào Cai còn 5/13 xã; tỉnh Phú Thọ còn 3/18 xã).
Chưa hoàn thành bàn giao mặt bằng hành lang tuyến cho chủ đầu tư (tỉnh Lào Cai còn 45 khoảng néo và tỉnh Phú Thọ còn 1 khoảng néo chưa bàn giao); chưa hoàn thành các thủ tục tái định cư cho hộ dân (Lào Cai còn 8/13 xã; Phú Thọ còn 6/18 xã). Đến nay vẫn còn một số hộ dân gây khó khăn, cản trở thi công; nhiều hộ dân chưa hoàn thành tận thu cây cối (chủ yếu trên địa bàn tỉnh Lào Cai), chưa di dời nhà cửa, chỗ ở ra ngoài hành lang tuyến (tỉnh Lào Cai còn 48 hộ; tỉnh Phú Thọ còn 52 hộ) gây khó khăn cho công tác thi công rải, kéo dây.
Thủ tướng Phạm Minh Chính đã đến kiểm tra Dự án Đường dây 500kV Lào Cai-Vĩnh Yên tại vị trí cột VT404 trên địa bàn xã Thái Hòa, vị trí cột VT369 trên địa bàn xã Dân Chủ. Đây là những vị trí cột có khối lượng thi công lớn, phức tạp, ví như cột VT369 là một trong 2 cột vượt sông Lô (cùng với cột VT370), cao 130m, tổng khối lượng khoảng 360 tấn/cột.
Thăm, tặng quà, động viên các đơn vị đang thi công, Thủ tướng Phạm Minh Chính chỉ đạo lực lượng thanh niên, phụ nữ làm nòng cốt ở địa phương hỗ trợ thi công công trình, Thủ tướng động viên kỹ sư, công nhân "vượt nắng, thắng mưa, không thua bão gió", "ăn tranh thủ, ngủ khẩn trương", làm ngày làm đêm, tranh thủ thời tiết tốt để triển khai những hạng mục còn lại; đồng thời lưu ý các đơn vị quan tâm, chăm lo đời sống, giữ gìn sức khoẻ người lao động trong điều kiện nắng nóng hiện nay.
Ngay tại công trường, Thủ tướng yêu cầu lãnh đạo Bộ Quốc phòng chỉ đạo Quân khu 2 bố trí lực lượng quân đội triển khai các công tác bảo đảm hậu cần phục vụ thi công như dựng lán trại dã chiến hỗ trợ anh em công nhân thi công trong mọi điều kiện thời tiết; hỗ trợ lương thực, nước uống, hỗ trợ việc kéo dây. Thủ tướng cũng đề nghị các đơn vị vận dụng, phát huy những kinh nghiệm tốt từ việc thi công ĐZ 500kV mạch 3 Quảng Trạch-Phố Nối để thi công nhanh công trình này.
Thủ tướng nhấn mạnh, công trình hoàn thành càng sớm, càng đem lại lợi ích cho đất nước; mọi công việc đều theo sự chỉ đạo của EVN.
Sau khi kiểm tra các vị trí, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành, chủ đầu tư, nhà thầu, đơn vị liên quan về tiến độ thi công Đường dây 500kV Lào Cai-Vĩnh Yên tại xã Dân Chủ.
Phát biểu ý kiến chỉ đạo cuộc họp, Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh ý nghĩa quan trọng của Đường dây 500kV Lào Cai-Vĩnh Yên đối với Hà Nội, tỉnh Phú Thọ; có ý nghĩa quan trọng đối với cả Yên Bái, Lào Cai; có cả ý nghĩa quan trọng đối với việc phát triển không gian mới như các khu đô thị, công nghiệp, dịch vụ.
Thủ tướng nêu rõ, nếu chúng ta hoàn thành dự án này càng sớm thì càng có lợi, góp phần truyền tải các nguồn điện ở phía Bắc để phát lên lưới điện quốc gia, góp phần nâng cao khả năng cung ứng điện. Thủ tướng nhấn mạnh đã cố gắng rồi thì cố gắng hơn nữa, quyết tâm cao rồi thì quyết tâm cao hơn nữa, tập trung rồi thì tập trung hơn nữa, hành động quyết liệt, có trọng tâm, trọng điểm.
Thủ tướng yêu cầu phải “thừa thắng xông lên”, cả hệ thống chính trị phải vào cuộc; Đảng lãnh đạo, Nhà nước quản lý, nhân dân làm chủ; các lực lượng xung kích làm nòng cốt như thanh niên, phụ nữ, các lực lượng Quân đội, Công an hỗ trợ; phát huy tinh thần làm chủ của nhân dân. Thủ tướng lưu ý trong công tác giải phóng mặt bằng cần phải hài hòa, cân đối theo mặt bằng chung; nhân dân cũng phải đóng góp vì công trình.
Về mục tiêu, Thủ tướng yêu cầu đến ngày 19/8 này phải hoàn thành Dự án Đường dây 500kV Lào Cai-Vĩnh Yên. Nhấn mạnh, công việc rất nhiều, thời gian còn rất ít, vì vậy phải có cách tổ chức thực hiện tốt, hợp lý, do đó Thủ tướng yêu cầu thành lập Tổ chỉ huy tiền phương để điều phối, chỉ huy công việc, do Chủ tịch HĐTV EVN làm chỉ huy; Tổ phó Thường trực là Tổng Giám đốc EVN, các thành viên Tổ chỉ huy tiền phương là hai Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai và Phú Thọ, một Thứ trưởng Quốc phòng, Bí thư Thứ nhất Trung ương Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, lãnh đạo Quân khu 2. Thủ tướng yêu cầu tinh thần phối hợp chặt chẽ, hiệu quả, xử lý các công việc, điều phối các lực lượng.
Thủ tướng yêu cầu phải bảo đảm chất lượng công trình này tốt nhất. Nhắc lại công trình Đường dây 500kV Quảng Trạch-Phố Nối được thi công với chất lượng tốt, đã thử thách qua mưa bão, Thủ tướng biểu dương tinh thần làm việc của các đơn vị, nhất là EVN đã thi công công trình Đường dây này và yêu cầu các đơn vị phải phát huy điểm tích cực này cho Dự án. Thủ tướng cũng lưu ý phải bảo đảm đời sống vật chất cho nhân dân địa phương trong vùng dự án, bảo đảm quyền và lợi ích hợp pháp chính đáng của bà con phải di dời; người dân di dời đến nơi ở mới có cuộc sống tốt hơn nơi ở cũ.
Thủ tướng đặc biệt nhấn mạnh cần quan tâm dựng lán trại để lực lượng thi công ăn ở tại chỗ; do đó Bộ Quốc phòng chỉ đạo lực lượng Quân đội dựng lán trại, hỗ trợ ăn ở, phát huy tinh thần "Bộ đội Cụ Hồ", “Quân đội ta từ nhân dân mà ra, vì nhân dân mà chiến đấu”. Làm tốt công tác vệ sinh môi trường, hoàn nguyên công trình… Thủ tướng yêu cầu các Bí thư, Chủ tịch Uỷ ban nhân dân các địa phương phải tích cực vào cuộc, "chỉ bàn làm, không bàn lùi", "không nói không, không nói khó, không nói có mà không làm".
