Báo cáo tổng kết công tác nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước

Kính thưa các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam!

Kính thưa Quốc hội và đồng bào, cử tri cả nước!

Theo quy định của Hiến pháp, pháp luật, Luật Tổ chức Quốc hội và Chương trình kỳ họp lần thứ 10, Quốc hội khóa XV, Chủ tịch nước đã gửi bản báo cáo đầy đủ đến các đại biểu Quốc hội. Hôm nay, tôi xin báo cáo tóm tắt trước Quốc hội một số tình hình và những kết quả công tác chủ yếu trong nhiệm kỳ 2021-2026 của Chủ tịch nước như sau:

Về tình hình: Nhiệm kỳ 2021-2026, thế giới, khu vực biến động phức tạp, khó lường; nhiều khó khăn thách thức lớn, đặc biệt là cạnh tranh nước lớn, chiến tranh, xung đột, bất ổn chính trị tại nhiều khu vực, trong đó có ASEAN.

Trong nước, bên cạnh những thời cơ, thuận lợi, cũng còn rất nhiều khó khăn, thách thức; nhiều vấn đề chưa có trong tiền lệ, là một nhiệm kỳ có rất nhiều biến động, thay đổi về tổ chức, bộ máy, về nhân sự ở các cấp từ Trung ương đến địa phương, trong đó có nhân sự Chủ tịch nước.

Trong bối cảnh đó, Chủ tịch nước đã phối hợp chặt chẽ với các cơ quan trong hệ thống chính trị, nỗ lực thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của Hiến pháp, pháp luật và những nhiệm vụ theo phân công của Đảng; góp phần tích cực cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân phát huy sức mạnh đại đoàn kết, thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, đưa đất nước vững bước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng và hạnh phúc của dân tộc Việt Nam.

Phần thứ nhất

TÁM KẾT QUẢ CÔNG TÁC CHỦ YẾU TRONG NHIỆM KỲ 2021-2026

1. Về công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị, xây dựng Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam:

Chủ tịch nước đã cùng các đồng chí lãnh đạo chủ chốt, tập thể Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban chấp hành Trung ương thực hiện nghiêm túc chương trình làm việc toàn khóa và hằng năm; quyết liệt chỉ đạo, tổ chức thực hiện Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng; các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; quyết định những chủ trương, chính sách quan trọng và đúng đắn về đối nội, đối ngoại; xử lý kịp thời, có hiệu quả rất nhiều vấn đề hệ trọng phát sinh trong thực tiễn.

- Chủ tịch nước đã chủ trì, chỉ đạo các cơ quan chức năng tổ chức xây dựng một số đề án lớn, rất quan trọng trình Trung ương như: Đề án “Chiến lược xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam đến năm 2030, định hướng đến năm 2045”; Đề án “Tổng kết 10 năm thực hiện Nghị quyết Trung ương 8 khóa XI về Chiến lược bảo vệ Tổ quốc trong tình hình mới”; Đề án “Tổng kết một số vấn đề lý luận và thực tiễn về công cuộc đổi mới đất nước theo định hướng xã hội chủ nghĩa trong 40 năm qua ở Việt Nam”.

- Cùng tập thể Bộ Chính trị chỉ đạo xây dựng và triển khai thực hiện nhiều Nghị quyết quan trọng; và đặc biệt đã cùng Bộ Chính trị, Ban Bí thư, Ban chấp hành Trung ương lãnh đạo và quyết liệt chỉ đạo việc sắp xếp, tổ chức lại đơn vị hành chính, xây dựng mô hình chính quyền địa phương hai cấp theo tinh thần Nghị quyết 18-NQ/TW.

2. Về nhiệm vụ và quyền hạn liên quan đến lĩnh vực lập pháp

- Chủ tịch nước đã ký Lệnh công bố Nghị quyết của Quốc hội sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, tạo cơ sở hiến định quan trọng cho việc sắp xếp tinh gọn tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

- Ký Lệnh công bố 99 luật, 7 pháp lệnh, góp phần tháo gỡ khó khăn, vướng mắc về thể chế, khơi thông các nguồn lực cho phát triển đất nước.

3. Về nhiệm vụ và quyền hạn liên quan đến lĩnh vực hành pháp

- Chủ tịch nước luôn quan tâm sâu sát đến tình hình mọi mặt của đất nước, đặc biệt là đời sống của nhân dân. Thường xuyên đi cơ sở, thăm và làm việc tại nhiều địa phương để nắm tình hình thực tiễn, trực tiếp kiểm tra, chỉ đạo, gợi mở giải pháp thực hiện các nhiệm vụ của địa phương; thăm động viên người có công với cách mạng, đồng bào ở vùng sâu, vùng xa, biên giới, hải đảo, vùng bị ảnh hưởng bởi thiên tai, dịch bệnh.

- Đã thực hiện nghiêm túc, rất trách nhiệm việc ký kết các điều ước quốc tế, góp phần tạo cơ sở pháp lý vững chắc, phục vụ hiệu quả cho phát triển kinh tế, xã hội, quốc phòng, an ninh và đối ngoại.

Chủ tịch nước đã: Trình Quốc hội xem xét, quyết định phê chuẩn Văn kiện gia nhập CPTPP của Vương Quốc Anh; Ủy quyền đàm phán, ký, phê chuẩn, sửa đổi, gia hạn đối với 85 điều ước quốc tế về hợp tác tín dụng và 46 điều ước quốc tế về tương trợ tư pháp hình sự, dân sự và các lĩnh vực hợp tác khác.

- Thường xuyên quan tâm, chỉ đạo đổi mới và nâng cao chất lượng công tác khen thưởng; giải quyết những tồn đọng, vướng mắc, nhất là khen thưởng thành tích kháng chiến; chỉ đạo khen thưởng kịp thời các tập thể, cá nhân tiêu biểu nhân dịp kỷ niệm các sự kiện trọng đại của đất nước.

Trong nhiệm kỳ, Chủ tịch nước đã ký quyết định tặng thưởng: Hơn 466.600 Huân chương, Huy chương; hơn 6.500 danh hiệu vinh dự Nhà nước; hơn 1.200 danh hiệu Bà mẹ Việt Nam Anh hùng; 129 danh hiệu Anh hùng lực lượng vũ trang nhân dân, 13 danh hiệu Anh hùng Lao động; quyết định cho thôi, cho nhập và trở lại quốc tịch Việt Nam đối với hơn 18 nghìn trường hợp, bảo đảm đúng quy định của pháp luật, quyền và lợi ích hợp pháp của công dân.

4. Về nhiệm vụ và quyền hạn liên quan đến lĩnh vực tư pháp

- Trên cương vị Trưởng Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương, Chủ tịch nước đã chủ trì các phiên họp của Ban Chỉ đạo; chỉ đạo triển khai thực hiện các nhiệm vụ cải cách tư pháp theo tinh thần Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, Nghị quyết số 27-NQ/TW về tiếp tục xây dựng và hoàn thiện Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam giai đoạn mới, Kế hoạch số 11 của Bộ Chính trị về triển khai thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW.

- Chỉ đạo các cơ quan tư pháp thực hiện sắp xếp, hoàn thiện tổ chức bộ máy; tổng kết công tác cải cách tư pháp nhiệm kỳ 2021-2026; tiếp tục nâng cao hiệu lực, hiệu quả công tác tư pháp, góp phần xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, nghiêm minh, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

- Đã chỉ đạo chặt chẽ việc thực hiện Luật Đặc xá năm 2018. Từ đầu nhiệm kỳ đến nay Chủ tịch nước đã 5 lần ban hành quyết định đặc xá tha tù trước thời hạn cho hơn 31.300 người, đúng quy định của pháp luật, đúng thẩm quyền, bảo đảm dân chủ, khách quan, công khai, minh bạch; thể hiện chính sách khoan hồng và tính ưu việt của Đảng, Nhà nước và truyền thống nhân đạo của dân tộc Việt Nam chúng ta.

- Từ thực tiễn công tác xét đơn xin ân giảm án tử hình, Chủ tịch nước đã báo cáo Bộ Chính trị chỉ đạo các cơ quan chức năng rà soát, kiến nghị sửa đổi, bổ sung luật hình sự, luật tố tụng hình sự, luật thi hành án hình sự liên quan đến hình phạt tử hình và thi hành án tử hình, trình Quốc hội khóa XV thông qua, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc trong công tác giải quyết hồ sơ án tử hình, tồn đọng trong nhiều năm qua.

5. Về lĩnh vực quốc phòng-an ninh

- Trên cương vị Chủ tịch Hội đồng Quốc phòng-An ninh, Thống lĩnh Lực lượng vũ trang nhân dân, Chủ tịch nước đã chủ trì 6 phiên họp của Hội đồng, thảo luận 16 nội dung, chủ đề quan trọng, có ý nghĩa chiến lược liên quan đến Quốc phòng-An ninh, đối ngoại của Việt Nam; quyết định cử mới, cử luân phiên thay thế, kéo dài thời gian công tác đối với các sĩ quan Quân đội, Công an tham gia lực lượng thực hiện nhiệm vụ gìn giữ hòa bình Liên hợp quốc, đóng góp thiết thực vào việc giải quyết các vấn đề an ninh, bảo vệ hòa bình, ổn định của khu vực và trên thế giới, góp phần tiếp tục khẳng định vai trò của Việt Nam luôn thực sự là thành viên tích cực và có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế.

- Trong nhiệm kỳ, Chủ tịch nước thực hiện nhiều chuyến thăm, kiểm tra tình hình huấn luyện, khả năng sẵn sàng chiến đấu của các đơn vị, địa bàn trọng yếu, khu vực biên giới, hải đảo; thăm và động viên cán bộ, chiến sĩ lập được chiến công, thành tích xuất sắc trong thực hiện nhiệm vụ.

- Thực hiện quyết nghị của Bộ Chính trị, Ban Bí thư, căn cứ quy định của pháp luật, Chủ tịch nước đã ký các quyết định thăng quân hàm, và nâng lương cấp tướng đối với sĩ quan Quân đội nhân dân và sĩ quan Công an nhân dân.

6. Về công tác xây dựng, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc

- Chủ tịch nước luôn quan tâm chăm lo củng cố, phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc trong sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế; thực hiện có hiệu quả quy chế phối hợp công tác giữa Chủ tịch nước với Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam; quan tâm, thăm hỏi, động viên các tầng lớp nhân dân; gặp gỡ, gửi thư biểu dương kịp thời các tấm gương điển hình tiên tiến, người tốt, việc tốt, người có công trong các lĩnh vực...

- Đã gửi Thiếp mừng thọ tới hơn 54 nghìn người thọ từ 100 tuổi trở lên; quyết định tặng quà cho người có công với cách mạng nhân dịp kỷ niệm 27/7, Tết Nguyên đán và các dịp kỷ niệm sự kiện trọng đại của đất nước.

- Đã nhận và chỉ đạo xem xét, giải quyết hơn 40 nghìn đơn thư chủ yếu liên quan đến lĩnh vực tư pháp và hành chính.

- Trong những thời điểm khó khăn do thiên tai, dịch bệnh, Chủ tịch nước đã kịp thời chia sẻ, đồng hành cùng người dân, trực tiếp đến thăm, hỗ trợ người dân ở nhiều địa phương bị ảnh hưởng nặng nề bởi thiên tai, dịch bệnh.

7. Về nhiệm vụ và quyền hạn trong hoạt động đối ngoại

- Trong bối cảnh tình hình quốc tế và khu vực diễn biến nhanh chóng, phức tạp, thực hiện chủ trương, đường lối của Đảng, Chủ tịch nước đã triển khai công tác đối ngoại chủ động, linh hoạt và hiệu quả, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi đường lối đối ngoại của Đảng, Nhà nước. Trong nhiệm kỳ, Chủ tịch nước đã thăm 20 quốc gia; dự 11 hội nghị, diễn đàn quốc tế; đón, hội đàm với 32 đoàn nguyên thủ quốc gia, lãnh đạo các nước thăm Việt Nam và nhiều hoạt động đối ngoại khác. Qua đó, góp phần làm sâu sắc hơn quan hệ thực chất giữa Việt Nam với các nước, nhất là các nước láng giềng, các nước lớn, bạn bè truyền thống.

- Nhiều dấu mốc quan trọng đã được xác lập, mở ra giai đoạn phát triển mới trong quan hệ hữu nghị và hợp tác với các quốc gia. Trong nhiệm kỳ, Việt Nam đã thiết lập mới quan hệ ngoại giao với 4 nước (nâng số nước có quan hệ ngoại giao với Việt Nam lên 194), nâng cấp quan hệ lên Đối tác chiến lược toàn diện với 10 nước (nâng tổng số Đối tác Chiến lược toàn diện của Việt nam là 13 quốc gia).

- Đối ngoại đa phương được nâng tầm, chuyển từ tích cực tham gia sang chủ động đóng góp tại nhiều cơ chế hợp tác khu vực và quốc tế, thể hiện rõ vai trò của Việt Nam là bạn, là đối tác tin cậy và là thành viên tích cực, có trách nhiệm của cộng đồng quốc tế. Những kết quả đó đã góp phần nâng cao uy tín, vị thế, hình ảnh Việt Nam trên trường quốc tế, tạo lập môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước.

8. Về hoạt động của Phó Chủ tịch nước

- Phó Chủ tịch nước đã thực hiện tốt nhiệm vụ trong thời gian 2 lần giữ Quyền Chủ tịch nước.

- Theo phân công, ủy quyền của Chủ tịch nước và theo quy định của Hiến pháp, pháp luật, Phó Chủ tịch nước đã nỗ lực hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trên các lĩnh vực đối nội, đối ngoại và các nhiệm vụ được phân công, góp phần quan trọng vào kết quả công tác nhiệm kỳ của Chủ tịch nước.

Phần thứ hai

ĐÁNH GIÁ CHUNG, NGUYÊN NHÂN, BÀI HỌC KINH NGHIỆM VÀ ĐỀ XUẤT PHƯƠNG HƯỚNG, NHIỆM VỤ TRỌNG TÂM TRONG THỜI GIAN TỚI

1. Ưu điểm và nguyên nhân: Chủ tịch nước đã thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ và quyền hạn theo quy định của Hiến pháp, pháp luật và theo phân công của Đảng; cùng tập thể các đồng chí lãnh đạo Đảng, Nhà nước, các đồng chí lãnh đạo chủ chốt tập trung lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện thắng lợi Nghị quyết Đại hội lần thứ XIII của Đảng, các nghị quyết, chỉ thị, kết luận của Ban Chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, Ban Bí thư; các luật, nghị quyết của Quốc hội, pháp lệnh, nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, nhất là các chủ trương, chính sách lớn, mang tính cách mạng, có ý nghĩa chiến lược của Đảng, Nhà nước trong 2 năm cuối của nhiệm kỳ.

Nổi bật là: Đã chủ trì chỉ đạo xây dựng một số đề án lớn theo phân công của Bộ Chính trị; quan tâm thực hiện công tác an sinh xã hội, chăm lo đời sống vật chất và tinh thần của nhân dân, nhất là trong những lúc khó khăn, thiên tai, dịch bệnh; quyết liệt chỉ đạo tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, giải quyết dứt điểm hồ sơ án tử hình; thực hiện công tác đặc xá, chặt chẽ, đúng pháp luật, thể hiện rõ chính sách khoan hồng, ưu việt, nhân đạo của Đảng, Nhà nước và của dân tộc Việt Nam chúng ta; Hội đồng Quốc phòng-An ninh hoạt động hiệu quả, theo quy định của Hiến pháp, pháp luật; mở rộng, làm sâu sắc hơn và nâng cấp quan hệ với nhiều quốc gia; góp phần quan trọng cùng toàn Đảng, toàn dân, toàn quân phát huy sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, tự chủ, tự tin, tự lực, tự cường, tự hào dân tộc, vững bước tiến vào kỷ nguyên mới - kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, thịnh vượng, hạnh phúc của dân tộc Việt Nam.

2. Hạn chế và nguyên nhân: Trong phạm vi nhiệm vụ, quyền hạn được giao, với trọng trách được Đảng, Quốc hội và nhân dân giao phó, Chủ tịch nước có trách nhiệm trước những hạn chế, tồn tại của đất nước trong nhiệm kỳ. Do có nhiều thay đổi về nhân sự Chủ tịch nước nên hoạt động của Ban Chỉ đạo Cải cách tư pháp Trung ương có lúc còn gián đoạn, không thường xuyên, liên tục.

3. Trong nhiệm kỳ 2021-2026, Chủ tịch nước rút ra 5 bài học kinh nghiệm:

Một là, luôn tuân thủ nghiêm ngặt sự lãnh đạo của Đảng; thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước theo quy định của Hiến pháp, pháp luật và phân công của Đảng; quyết liệt, sát sao trong lãnh đạo, chỉ đạo với tư duy mới, cách làm mới, phù hợp với tình hình thực tiễn.

Hai là, tăng cường phối hợp công tác chặt chẽ, có hiệu quả giữa Chủ tịch nước với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện Kiểm sát nhân dân tối cao, các ban, bộ, ngành Trung ương và các địa phương để thực hiện tốt nhiệm vụ và quyền hạn của Chủ tịch nước.

Ba là, phát huy quyền làm chủ của nhân dân, trọng dân, gần dân, hết lòng, hết sức phục vụ nhân dân; phát huy cao nhất truyền thống yêu nước, sức mạnh đại đoàn kết toàn dân tộc, trong xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Bốn là, kiên định thực hiện nhất quán đường lối quốc phòng, an ninh và đối ngoại của Đảng, bảo đảm cao nhất lợi ích quốc gia-dân tộc; kiên quyết, kiên trì bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất, toàn vẹn lãnh thổ của Tổ quốc, giữ vững môi trường hòa bình, ổn định để xây dựng, phát triển đất nước.

Năm là, luôn xây dựng và giữ gìn uy tín, hình ảnh người đứng đầu Nhà nước, thay mặt nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam về đối nội và đối ngoại thực sự là biểu tượng tinh thần và sức mạnh của khối đại đoàn kết, ý chí tự lực, tự cường dân tộc, tinh thần đoàn kết quốc tế trong sáng của dân tộc Việt Nam.

4. Về một số đề xuất phương hướng, nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới:

Một là, cùng các đồng chí trong Ban chấp hành Trung ương, Bộ Chính trị, ban Bí thư, lãnh đạo chủ chốt tập trung lãnh đạo, chỉ đạo hoàn thiện các văn kiện trình Đại hội XIV của Đảng; đồng thời, chủ động triển khai thực hiện có hiệu quả Nghị quyết khi được Đại hội thông qua. Tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Đoàn Chủ tịch Ủy ban Trung ương mặt trận Tổ quốc Việt Nam, Tòa án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao, các ban, bộ, ngành Trung ương và địa phương trong thực hiện nhiệm vụ của Chủ tịch nước.

Hai là, theo chức trách, nhiệm vụ và thẩm quyền được giao, tiếp tục chỉ đạo các cơ quan chức năng thực hiện Nghị quyết số 27-NQ/TW của Ban chấp hành Trung ương khóa XIII; kịp thời tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, khơi dậy, phát huy mọi tiềm năng và nguồn lực, tạo động lực mới cho phát triển nhanh và bền vững của đất nước; đẩy mạnh cải cách tư pháp, xây dựng nền tư pháp chuyên nghiệp, hiện đại, công bằng, liêm chính, phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Ba là, tiếp tục đẩy mạnh hoạt động đối ngoại và hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện, góp phần củng cố và nâng cao vị thế, uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế.

Bốn là, tăng cường tiềm lực Quốc phòng - An ninh; tập trung xây dựng Quân đội nhân dân, Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, hiện đại; đủ sức bảo vệ vững chắc độc lập, chủ quyền, thống nhất và toàn vẹn lãnh thổ, biển, đảo thiêng liêng của Tổ quốc trong thời kỳ mới, giữ vững ổn định chính trị-xã hội, môi trường hòa bình, để xây dựng và phát triển đất nước.

Năm là, thường xuyên chăm lo củng cố và phát huy sức mạnh khối đại đoàn kết toàn dân tộc, dưới sự lãnh đạo của Đảng Cộng sản Việt Nam; phát huy vai trò tích cực của các lực lượng xã hội, các tổ chức tôn giáo, cộng đồng dân tộc, nhân sĩ trí thức, kiều bào ta ở nước ngoài, chủ động tham gia đóng góp vào sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Sáu là, tập trung chỉ đạo xây dựng, nâng cao chất lượng của Văn phòng Chủ tịch nước, bảo đảm tham mưu, phục vụ hiệu quả các hoạt động của Chủ tịch nước theo quy định của Hiến pháp và pháp luật, đáp ứng tốt hơn yêu cầu, nhiệm vụ trong tình hình mới.

Xin trân trọng cảm ơn Quốc hội và đồng bào, cử tri cả nước.