80 năm ngành Thông tấn quốc gia: Phụng sự Đảng, Nhà nước và Nhân dân

Trong không khí hào hùng của những ngày Thu lịch sử, hòa cùng niềm hân hoan của toàn Đảng, toàn dân, toàn quân kỷ niệm mốc son lịch sử của dân tộc - 80 năm Quốc khánh, những người làm báo thông tấn cùng trào dâng cảm xúc tự hào với chặng đường 80 năm Thông tấn xã Việt Nam (TTXVN) đồng hành trong công cuộc đấu tranh giành độc lập, thống nhất, xây dựng, bảo vệ, phát triển và kiến tạo đất nước.

Trên chặng đường vẻ vang ấy, với tinh thần quả cảm, bản lĩnh và trí tuệ của những chiến sĩ trên mặt trận thông tin, các thế hệ phóng viên, biên tập viên, kỹ thuật viên và nhân viên TTXVN đã sẵn sàng dâng hiến cả cuộc sống và tuổi thanh xuân, không quản hiểm nguy, vượt qua mưa bom bão đạn, sát cánh cùng các lực lượng tuyến đầu, phản ánh chân thực tinh thần quật cường của quân và dân cả nước với những thắng lợi vang dội trong cuộc đấu tranh giành độc lập dân tộc. Bước vào thời kỳ xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước, thông tin của TTXVN lại hòa chung với nhịp sống thời đại, phản ánh sinh động những chuyển động của thời cuộc và sự vươn mình, bứt phá mạnh mẽ của đất nước trong kỷ nguyên mới.

Dấu ấn 80 năm là dịp để những người làm báo thông tấn ôn lại, tri ân những cống hiến, hy sinh của các bậc tiền bối - những người đã góp phần dựng xây nền báo chí cách mạng Việt Nam trong tròn một thế kỷ qua; đồng thời khẳng định quyết tâm đổi mới mạnh mẽ, tinh thần tiên phong định hướng tư tưởng xã hội, đồng hành cùng các chủ trương, đường lối lãnh đạo của Đảng, Nhà nước; xứng đáng với vai trò cơ quan thông tấn quốc gia, trung tâm thông tin chiến lược tin cậy trong kỷ nguyên phát triển giàu mạnh, văn minh, thịnh vượng của dân tộc.

Hành trình lan tỏa nguồn tin chính thống, dòng tin chủ lực

Cách đây tròn tám thập kỷ, ngày 15/9/1945, từ Đài phát sóng vô tuyến Bạch Mai, Việt Nam Thông tấn xã, danh xưng do Bác Hồ đặt tên, đã phát đi toàn thế giới Bản Tuyên ngôn Độc lập cùng danh sách Chính phủ lâm thời của nước Việt Nam Dân chủ cộng hòa bằng ba ngôn ngữ: Việt-Anh-Pháp. Thời khắc thiêng liêng ấy đã in đậm trong lịch sử báo chí nước nhà và trở thành Ngày truyền thống của Thông tấn xã Việt Nam.

Kể từ đó, suốt 80 năm xây dựng và phát triển, dưới sự lãnh đạo của Đảng, Nhà nước, những người làm báo thông tấn không ngừng nỗ lực, vượt qua mọi khó khăn, thử thách, thực hiện lời căn dặn của Chủ tịch Hồ Chí Minh: “Tin tức càng nhanh, kháng chiến càng mau thắng lợi”. Trong các cuộc kháng chiến giành độc lập của dân tộc, những nhà báo - chiến sĩ thông tấn đã không chỉ phản ánh các sự kiện như những nhân chứng lịch sử mà còn trực tiếp tham gia và góp phần làm nên những sự kiện lịch sử ấy.

Trải qua 9 năm kháng chiến trường kỳ chống Pháp, đội quân thông tấn mới mẻ và ít ỏi vừa chiến đấu, phục vụ chiến đấu, vừa bảo đảm nhiệm vụ thông tin tuyên truyền. Những phóng viên Việt Nam Thông tấn xã luôn có mặt ở những nơi gian nan, ác liệt nhất, truyền đi những thông tin nóng hổi từ chiến trường, góp phần cổ vũ, động viên, khích lệ quân và dân cả nước; huy động sự ủng hộ của bạn bè quốc tế trong sự nghiệp giải phóng và bảo vệ đất nước. Trong hành trình này, nhiều nhà báo đã hy sinh anh dũng, trong đó có đồng chí Trần Kim Xuyến, Phó Giám đốc Nha thông tin, người phụ trách đầu tiên và cũng là nhà báo đầu tiên của TTXVN hy sinh năm 1947.

Trong cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, các phóng viên thông tấn lại tỏa đi khắp các mặt trận, địa bàn, trở thành lực lượng xung kích trên mặt trận thông tin giữa chiến trường ác liệt. Ngày 12/10/1960, từ khu rừng Chàng Riệc (Tây Ninh), Thông tấn xã Giải phóng đã phát đi bản tin đầu tiên, đánh dấu sự ra đời, đảm trách sứ mệnh thông tin vẻ vang, tuyên truyền cho cuộc chiến đấu chính nghĩa của quân và dân miền nam. Những phóng viên Thông tấn xã Giải phóng đã kiên trì bám trụ những địa bàn nóng bỏng nhất, duy trì “mạch máu” thông tin liên tục, thông suốt với khẩu hiệu “Làn sóng điện không bao giờ tắt”.

Lực lượng phóng viên của Việt Nam Thông tấn xã và Thông tấn xã Giải phóng luôn theo sát từng mũi tiến quân, có mặt ở tất cả các địa bàn trong cuộc tiến công và nổi dậy thần tốc của chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, ghi lại thời khắc cáo chung của chế độ Sài Gòn, phản ánh một trong những chiến công vĩ đại trong lịch sử chống ngoại xâm của dân tộc.

Phát huy truyền thống thi đua yêu nước, trong những năm kháng chiến, các phóng viên TTXVN đã ghi lại sức sống của các phong trào thi đua xã hội chủ nghĩa trên khắp mọi miền Tổ quốc; phát hiện và biểu dương những ngọn cờ đầu của phong trào thi đua yêu nước, tôn vinh chủ nghĩa anh hùng cách mạng mới ở miền bắc nước ta. Trong những ngày tháng sôi động ấy, TTXVN đã kết nghĩa với Sư đoàn 304 anh hùng, cái nôi của phong trào thi đua Ba Nhất - “nhanh nhất, đều nhất, giỏi nhất” và trở thành mẫu hình đẹp của tình đoàn kết, gắn bó quân-dân. Đỉnh cao của sự gắn kết đó chính là trong thời khắc lịch sử thiêng liêng - ngày 30/4/1975, chiến sĩ Sư đoàn 304 và phóng viên TTXVN đã cùng nhau có mặt tại Dinh Độc Lập, chứng kiến và ghi lại khoảnh khắc hào hùng, đánh dấu thắng lợi của cuộc kháng chiến chống Mỹ, cứu nước, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.

Đất nước thống nhất, trước yêu cầu của lịch sử, ngày 24/5/1976, Việt Nam Thông tấn xã và Thông tấn xã Giải phóng chính thức hợp nhất, đổi tên thành Thông tấn xã Việt Nam, hòa với khí thế cách mạng chung của toàn dân tộc, cùng đất nước bước vào giai đoạn mới, xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam xã hội chủ nghĩa.

Có thể khẳng định, trong những giai đoạn ác liệt nhất, không một chiến trường, không một hướng tiến quân nào vắng mặt phóng viên TTXVN. Đã có gần 260 phóng viên, biên tập viên và nhân viên kỹ thuật đã anh dũng hy sinh trên khắp các chiến trường từ Việt Bắc tới Cà Mau và làm nhiệm vụ quốc tế, chiếm hơn 25% số cán bộ, nhân viên TTXVN trong thời kỳ chiến tranh và chiếm tới hơn một nửa số nhà báo cả nước hy sinh. Ðó là sự mất mát to lớn nhưng cũng là niềm tự hào vì sự đóng góp của TTXVN cho sự nghiệp cách mạng giải phóng dân tộc. Và ngay trong thời bình, vẫn có nhà báo của TTXVN ngã xuống khi tác nghiệp trong những điều kiện hiểm nguy để giữ vững dòng tin của TTXVN không ngừng chảy. Tinh thần và ý chí đó đã hun đúc bản lĩnh của những người làm báo thông tấn hôm nay và mãi mai sau.

Với những thành tích đặc biệt xuất sắc, TTXVN tự hào là cơ quan báo chí ba lần vinh dự đón nhận danh hiệu Anh hùng: Anh hùng Lao động thời kỳ đổi mới vào năm 2001; Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vào năm 2005 và Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân trao tặng Thông tấn xã Giải phóng vào năm 2020. Các tác phẩm xuất sắc của các phóng viên TTXVN qua các thời kỳ đã được trao tặng Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước về văn học, nghệ thuật và Giải báo chí cấp quốc gia, quốc tế. Đây chính là sự ghi nhận của Đảng, Nhà nước, nhân dân và bạn bè quốc tế đối với những đóng góp của TTXVN trong sự nghiệp xây dựng, bảo vệ Tổ quốc và công cuộc phát triển đất nước, hội nhập quốc tế ngày nay.

Đổi mới, sáng tạo, vững bước trong kỷ nguyên mới

Nhằm đáp ứng yêu cầu trong tình hình mới, ngày 15/12/2021, Đảng ủy TTXVN đã ban hành Nghị quyết số 01-ĐU/TTX về “Giữ vững giá trị nền tảng, tiếp tục đổi mới sáng tạo, thực hiện hiệu quả nhiệm vụ thông tin chiến lược trong tình hình mới”. Đây là kim chỉ nam, thể hiện tầm nhìn và định hướng phát triển của cơ quan thông tấn quốc gia; khẳng định ý chí và quyết tâm đổi mới, tạo nền tảng vững chắc để bứt phá trong kỷ nguyên mới.

Nghị quyết Đại hội đại biểu Đảng bộ TTXVN nhiệm kỳ 2025-2030 nhấn mạnh mục tiêu tiếp tục phát triển TTXVN là cơ quan thông tấn quốc gia có uy tín cao trong khu vực và trên thế giới, là nguồn cung cấp thông tin chính thống, chuẩn xác, tin cậy và phong phú cho hệ thống truyền thông và công chúng trong và ngoài nước; có nền tảng công nghệ hiện đại và xây dựng đội ngũ phóng viên, biên tập viên năng động, sáng tạo của thời kỳ mới.

Sớm nắm bắt xu hướng của truyền thông số, TTXVN hiện đã phát triển toàn diện hệ sinh thái số. TTXVN là một trong những cơ quan báo chí đi đầu trong công cuộc chuyển đổi số. Các tòa soạn trực thuộc của TTXVN luôn được xếp thứ hạng cao trong danh sách trưởng thành chuyển đổi số hằng năm. TTXVN đã từng bước ứng dụng các công nghệ truyền thông hiện đại, trí tuệ nhân tạo vào quy trình quản lý, tác nghiệp, sản xuất và phổ biến thông tin. Mọi hoạt động của TTXVN diễn ra liên thông trên nền tảng quản lý và tác nghiệp dùng chung giúp tối đa hóa nguồn lực, bảo đảm nâng cao hiệu suất, chất lượng công việc.

Nguồn thông tin chuẩn xác, nhanh nhạy, phong phú của TTXVN đã hiện diện trên tất cả các nền tảng xã hội, chiếm ưu thế và khẳng định bản quyền trên không gian mạng. Với hệ sinh thái hơn 60 sản phẩm thông tin phong phú, đa phương tiện, đa nền tảng, đa ngôn ngữ, đáp ứng nhu cầu tiếp nhận thông tin đa dạng của công chúng trong và ngoài nước, TTXVN đã khẳng định rõ nhiệm vụ tiếp tục đưa thông tin trực tiếp đến đồng bào vùng sâu, vùng xa bằng những ấn phẩm chữ viết của đồng bào; truyền tải chuẩn xác, kịp thời chủ trương, chính sách để người dân hiểu đúng, hiểu đủ và thực thi.

Trong nhiều tuyến thông tin quan trọng, TTXVN đóng vai trò là đơn vị chủ lực, duy nhất cung cấp thông tin, hình ảnh; làm tốt vai trò truyền thông chủ nhà trong các sự kiện quốc tế quan trọng tại Việt Nam. Bằng những sản phẩm thông tin của mình, TTXVN đã đóng góp một cách có hiệu quả vào việc định hướng tư tưởng, dư luận xã hội; củng cố niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước; đấu tranh chống những hiện tượng tiêu cực, những luận điệu sai trái của các thế lực thù địch ở trong và ngoài nước; bảo vệ chủ quyền lãnh thổ và giữ vững ổn định chính trị-xã hội; khẳng định vai trò là lực lượng tiên phong trên mặt trận tư tưởng.

Đảm trách vai trò là trung tâm thông tin chiến lược của Đảng, Nhà nước, thông tin báo cáo và tài liệu tham khảo của TTXVN phục vụ đắc lực công tác lãnh đạo, chỉ đạo, điều hành và hoạch định chính sách. Nguồn thông tin dự báo, đánh giá tình hình sâu sắc, toàn diện đã góp phần quan trọng trong công tác đấu tranh từ sớm, từ xa trên mặt trận thông tin, tuyên truyền.

Với vai trò là cơ quan báo chí đối ngoại chủ lực quốc gia, TTXVN tiếp tục khẳng định ưu thế về nguồn lực trong thực hiện thông tin đối ngoại. TTXVN không ngừng đa dạng hóa phương thức truyền thông, đổi mới trong cách truyền tải, quảng bá hình ảnh Việt Nam; tổ chức trưng bày ảnh, phát hành ấn phẩm đối ngoại tại các sự kiện quốc tế, truyền đi thông điệp về một Việt Nam năng động, hiện đại, tích cực hội nhập quốc tế; lan tỏa giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc; góp phần huy động mọi nguồn lực phục vụ phát triển đất nước.

TTXVN đang phát huy hiệu quả mối quan hệ hợp tác nghiệp vụ với hơn 40 cơ quan thông tấn, báo chí trên thế giới và vai trò thành viên Ban chấp hành Tổ chức các hãng thông tấn châu Á-Thái Bình Dương (OANA) - tổ chức chiếm tới 40% lượng thông tin toàn cầu; tích cực cung cấp thông tin chính thống của TTXVN cho các đối tác để đăng tải rộng rãi trên các kênh truyền thông quốc tế; góp sức cùng các lực lượng làm công tác đối ngoại thúc đẩy vai trò, vị thế của Việt Nam trên trường quốc tế.

Trong bối cảnh toàn Đảng, toàn dân, toàn quân ta đang triển khai mạnh mẽ các chủ trương, nghị quyết chiến lược của Đảng, Nhà nước; tiến hành sắp xếp tổ chức, vận hành bộ máy theo mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bảo đảm “tinh, gọn, mạnh, hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả”, TTXVN đã nhanh chóng sắp xếp lại tổ chức bên trong để đến tháng 9/2025 đã “hàng thẳng, lối thông, đồng lòng cùng tiến” như chỉ đạo của đồng chí Tổng Bí thư Tô Lâm, tiếp tục đảm trách sứ mệnh của cơ quan thông tấn chủ lực trong hệ thống các cơ quan truyền thông quốc gia.

Ghi nhận những thành tích đặc biệt xuất sắc của TTXVN trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và dân tộc, TTXVN đã vinh dự được Nhà nước trao tặng Huân chương Hồ Chí Minh (lần thứ 3) vào đúng dịp kỷ niệm 80 năm Ngày truyền thống (15/9/1945-15/9/2025).

Đây là niềm vinh dự, tự hào và cũng là động lực to lớn để TTXVN, dưới lá cờ vinh quang của Đảng, viết tiếp bản hùng ca của trung tâm thông tin chiến lược tin cậy của Đảng và Nhà nước trong thời đại mới. Đó sẽ là bản hùng ca của lòng yêu nước, trí tuệ và khát vọng cống hiến, khơi dậy sức mạnh Việt Nam, cùng cả nước tự tin đi tới, tiến cùng và sánh vai với các cường quốc năm châu.