Phát triển đô thị tiến biển gắn với tiêu chuẩn ESG nâng cao

Sáng 28/11, Hội thảo “Tiến biển bằng siêu đô thị ESG++: Chiến lược đầu tư bền vững” diễn ra tại Trung tâm Hội nghị Quốc gia (Hà Nội), dưới sự chỉ đạo của Hiệp hội Bất động sản Việt Nam, do Tạp chí điện tử Bất động sản Việt Nam (Reatimes.vn) phối hợp với Viện Nghiên cứu Bất động sản Việt Nam (VIRES) tổ chức.

Cung cấp một cái nhìn tổng quan về siêu đô thị bền vững ESG (môi trường-xã hội và quản trị), Tiến sĩ Nguyễn Sĩ Dũng, Thành viên Hội đồng tư vấn chính sách của Thủ tướng Chính phủ, Nguyên Phó Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội nêu ra một số kinh nghiệm quốc tế và gợi mở cho Việt Nam. Theo đó, đô thị tiến biển đã được nhiều quốc gia trên thế giới thực hiện và thực hiện thành công. Việt Nam cũng đang trong thời cơ để phát triển các siêu đô thị tiến biển. Điều quan trọng là lựa chọn mô hình ESG để phát triển hiệu quả, bền vững.

Lý giải về xu thế hướng biển, tiến biển, Tiến sĩ Dũng cho rằng, biển là không gian tồn tại lớn nhất của nước ta bởi 2/3 quốc gia là biển. Thêm nữa, không gian đất liền cũng đang bị hạn chế trong khai thác sử dụng cũng như biển lại mở ra cơ hội vô cùng lớn về logistics-thương mại-tài chính-đổi mới sáng tạo. Cộng với khuôn khổ pháp lý với nền tảng tốt để bảo đảm việc tiến biển hài hòa với thiên nhiên.

Đồng tình với quan điểm này, Tiến sĩ Lê Xuân Sang, Phó Viện trưởng Viện Kinh tế Việt Nam và Thế giới bổ sung, cần phải nhấn mạnh rằng tiến biển là yêu cầu vô cùng bức thiết hiện nay, xét trên phương diện Việt Nam ta không còn quá nhiều dư địa phát triển trên đất liền. Việt Nam có thể tham khảo các mô hình từ: Singapore, Dubai, Busan, Tokyo Bay, nhanh chóng nắm bắt, đón dòng vốn quốc tế đang dịch chuyển vào tài sản xanh-đô thị xanh-hạ tầng xanh.

Trong khi đó, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Quang Tuyến, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trưởng khoa Pháp luật Kinh tế, Trưởng Đại học Luật Hà Nội, Chuyên gia cao cấp về đất đai, bất động sản chỉ ra, tiến biển tạo ra không gian pháp lý-quy hoạch-đất đai hoàn toàn mới. Luật Đất đai 2024 mở đường cho mô hình đô thị biển-đảo. Đặc biệt, phát triển siêu đô thị ESG++ là phù hợp với chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, Net Zero 2050, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững vùng ven biển.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ, Kiến trúc sư Hoàng Mạnh Nguyên, Chủ tịch Viện Khoa học Công nghệ Đô thị xanh cho biết, để đạt chuẩn ESG++ cho một đại dự án lấn biển, chúng ta nói đến một quy mô đầu tư khổng lồ: Hạ tầng năng lượng sạch, hệ thống nước sạch, giao thông xanh, xử lý chất thải tuần hoàn, bảo tồn và tái tạo hệ sinh thái, quản trị dữ liệu vận hành đô thị theo thời gian thực…

Đó là cuộc chơi của những chủ đầu tư có tầm nhìn rất dài hạn và năng lực tài chính cực lớn. Chính vì tính “đắt đỏ” và “khó làm” đó mà các đô thị ESG++ lấn biển trở thành “sản phẩm độc bản” trên bản đồ bất động sản toàn cầu và đương nhiên trở thành mục tiêu săn đón của tầng lớp cư dân và nhà đầu tư tinh hoa.

Các chuyên gia, diễn giả nêu rõ, hiện tại, tiến biển phải là xu thế tất yếu. Thế giới đã có đảo nhân tạo, thậm chí hướng tới thành phố dưới biển, trong khi chúng ta hiện nay chỉ mới bàn đến câu chuyện tiến biển. Như vậy là Việt Nam đang đi chậm nhưng đây lại là cơ hội được học hỏi kinh nghiệm từ các nước đi trước, từ đó xây dựng được các mô hình tốt hơn.

Kinh nghiệm quốc tế chứng minh rằng quốc gia nào biết mở rộng ra biển, quốc gia đó tăng tốc phát triển. Các chuyên gia phân tích, Cần giờ ngoài là cửa ngõ biển của Thành phố Hồ Chí Minh còn sở hữu hệ sinh thái rừng ngập mặn được UNESCO công nhận. Đây là những lợi thế để hoàn toàn phát triển có thể phát triển một siêu đô thị xanh.

Các chuyên gia cũng cho rằng, Việt Nam hoàn toàn có thể kiến tạo một siêu đô thị biển quy mô 20-25 triệu dân, với khả năng tạo ra GDP vùng từ 700 đến 1.000 tỷ USD vào năm 2050, một “cực tăng trưởng thế kỷ” đủ sức tương tác mạnh mẽ với các trung tâm kinh tế hàng đầu châu Á, hoàn toàn có thể cạnh tranh với Singapore hay Seoul (Hàn Quốc).

Dịp này, các chuyên gia hiến kế, để đô thị lấn biển tại Cần Giờ không lặp lại con đường của các đô thị truyền thống, nơi tăng trưởng nhanh thường đi kèm áp lực môi trường, ngập lụt, suy giảm bản sắc và chi phí xã hội cao, Việt Nam cần một khung phát triển hoàn toàn mới: ESG++. Đây không chỉ là bộ tiêu chí môi trường-xã hội-quản trị theo chuẩn quốc tế, mà còn là phiên bản được nâng cấp để thích ứng với yêu cầu của thế kỷ XXI, nhằm bảo đảm việc phát triển nhưng vẫn bền vững, gìn giữ được hệ sinh thái nơi đây.

Đặc biệt, bổ sung thêm trụ cột “Đổi mới sáng tạo”, nhấn mạnh vai trò của nghiên cứu và phát triển (R&D) về công nghệ biển, năng lượng mới, vật liệu mới; của cảng biển thông minh, logistics 4.0 và giao thông tự hành; và của các sandbox thể chế nhằm thử nghiệm mô hình fintech-tài chính biển.

Đồng thời bổ sung thêm trụ cột “Kinh tế tuần hoàn-carbon thấp” bảo đảm đô thị biển vận hành trên nền kinh tế xanh: Tái chế nước và vật liệu, quản lý rác biển hiện đại, phát triển tín chỉ carbon và xây dựng các chuỗi du lịch, vận tải, sản xuất thân thiện môi trường.

Có thể thấy, khi được vận hành đồng bộ, ESG++ không chỉ là tiêu chuẩn phát triển mà còn trở thành “chứng chỉ niềm tin” đối với các nhà đầu tư toàn cầu, khẳng định cam kết của Việt Nam về một siêu đô thị biển hiện đại, bền vững và có khả năng cạnh tranh quốc tế lâu dài.

Trong bối cảnh hiện nay, biển nổi lên như một không gian chiến lược. Với hơn 3.260km đường bờ biển, với vô số đảo, bán đảo, cửa sông, vịnh nước sâu và hệ sinh thái đặc hữu, Việt Nam có một “tài nguyên không gian” mà ít quốc gia nào sở hữu. Tuy nhiên, trong suốt nhiều thập kỷ, chúng ta vẫn phát triển theo tư duy quay lưng vào biển, để rồi tiềm năng của không gian biển từ kinh tế hàng hải, cảng biển, logistics, du lịch, dịch vụ đến kinh tế đô thị chưa được khai mở đúng tầm.

ESG++ là tư duy bảo đảm rằng mọi đô thị nói chung và đô thị biển nói riêng đều phải được thiết kế với khả năng chống chịu, thích ứng trước khí hậu cực đoan. Một siêu đô thị biển thế kỷ XXI không thể chỉ đẹp, hiện đại mà thiếu khả năng đứng vững trước bão, trước thời tiết cực đoan, trước nước biển dâng. Chính khả năng chống chịu, thích ứng mới là thứ xác định giá trị và tuổi thọ của một đô thị, thậm chí là năng lực trường tồn của một nền kinh tế.